در تحلیل عدم تحقق مطلوب اهداف برنامه توسعه مناطق آزاد ایران دلایل
متعددی مانند سوء مدیریت ، تحریم ، تغییر قانون و عدم تکمیل زنجیره ارزش تامین
مالی پروژه ها را می توان برشمرد . در این یادداشت با بهرگیری از مطالعات صورت گرفته پیشینی و
دانش کارشناسان به تبیین موضوع می پردازیم .
زنجیره ارزش " Value chain " مجموعهای از مراحل متوالی است که برای
ایجاد یک محصول نهایی، از طراحی اولیه تا رسیدن به دست مشتری، انجام میشود و در
هر مرحله از فرآیندهای آن، ارزشی به محصول افزوده میشود. مراحلی مانند منبعیابی،
تولید و بازاریابی محصول.
از آنجا که تامین مالی یکی از مهم ترین عوامل توسعه می باشد ؛"تکمیل زنجیره ارزش سامانه تامین مالی " در مناطق ازاد برای نیل به اهداف توسعه پایدار از اهمیت
فراوانی برخوردار است . بشکلی که
در مناطق آزاد ایران بیشتر از اینکه "تامین مالی زنجیره ارزش" دارای اولویت باشد اصلاح و تکمیل "زنجیره ارزش تامین مالی" بعنوان یک صنعت مولد دارای اهمیت است .
ضمن تکریم فعالیت های ارزنده صوررت گرفته در
دولت چهاردهم به منظور احیای قانون چگونگی مناطق آزاد ایران و
بازگرداندن اختیارات قانونی ، نیاز به ایجاد تمرکز فرایند های ارزش آفرین در پروسه
تامین مالی پروژه ها و طراحی شیوه هایی با “اجزای
یکپارچه” و با تاکید بر افزایش دسترسی به منابع مالی؛ بیش از پیش به چشم می خورد . پرهیز از موازی کاری فی مابین نهادهای تصمیم گیر مناطق آزاد
و ایجاد چتر حمایتی دبیرخانه بر رویداد های مالی می تواند با کاهش بروکراسی و خلق
فرصت به منظور جذب سرمایه و طراحی شیوه های پایدار تامین مالی نقش آفرین باشد .
به نظر می رسد ،
ایجاد شرکت تخصصی تامین مالی یا اصلاح ماموریت شرکت های موجود می تواند گامی برای
شروع تحول در نظام تامین مالی مناطق آزاد ایران باشد . شرکت های تامین مالی یا تامین سرمایه نه بعنوان "حلقه مفقوده" زنجیره ارزش سامانه تامین مالی بلکه بعنوان "نخ تسبیح" فرایندها می توانند با بهرگیری از ابزارهای
در دسترسی تامین مالی مانند : انتشار انواع متنوع اوراق ، ایجاد صندوق
پروژه و صندوق ریسک پذیر ، احیای بورس بین الملل با کمک بخش خصوصی ، حمایت از تشکیل
نهاد و بانک های مالی مانند بانک فرا ساحلی Offshore ، بستر سازی برای پیاده سازی نهاد مالی غیر
متمرکز عمومی ، تامین مالی
بر مبنای بدهی و ایجاد حساب ریالی بانکی برای ساکنان
وگردشگران با ارزش روز طلا ، ارز دیجیتال یا سهام و همچنین بهرمندی از انواع متنوع
عقود به تامین سرمایه پروژه ها اقدام
نمایند .
فرهنگ سرمایه و ریسک پذیری بالا ، فرصت حضور تفکر توسعه گرا
در دولت و حاکمیت ، زیر ساخت مناسب ،
موقعیت ممتاز سرزمینی عواملی هستند که برغم موانع جدی سرمایه گذاری از
مزیت های رقابتی مناطق آزاد ایران در تکمیل "زنجیره ارزش سامانه تامین مالی" و ارایه آن بعنوان " مدل " کارآمد به اکوسیستم اقتصادی کشور می باشد .