حوزه فرهنگ، اجتماع و آموزش از جمله گسترده ترین نوع فعالیت ها و اقدامات هر سازمانی است. در منطقه آزاد کیش این بخش به عنوان یکی از مهم ترین عرصه ها در قالب معاونتی به نام معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش تعریف شده است؛ این معاونت دارای سه مدیریت اصلی فرهنگی و آموزشی، امور اجتماعی و امور هنری است که هر یک اجرای اقدامات گسترده‌ای را در حوزه خود بر عهده دارند. این معاونت در دوره اخیر با نگاهی تحول گرایانه  درجهت کسب رضایتمندی حداکثری و کمک به رشد و توسعه کیش در حرکت بود که در میانه راه از حرکت بازایستاد و امید است در روند آن به دلیل تغییر فرد،  خللی وارد نشود و در  حرکت بسوی  تحول و تعالی متوقف نشود.

فعالیت های حوزه فرهنگی و اجتماعی در منطقه آزاد کیش برخلاف سرزمین اصلی از وسعت قابل توجهی از حیث وظایف برخوردار است. عناوین کاری در حوزه اجتماعی بر اساس مسائلی است که در یک قالب خاص تعریف نشده و اگر بخواهیم این موضوع را در منطقه آزاد کیش مورد ارزیابی قراردهیم باید بگوییم که تقریبا حوزه فرهنگی و اجتماعی دارای جامعیت کاملی است و شامل فعالیت ها و خدمات  فرهنگی، بهداشتی، درمانی ،اجتماعی، بررسی آسیب های اجتماعی و... و....خواهد بود. بدین ترتیب معاونت فرهنگی، اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش بخشی از وظایف حوزه های وزارت بهداشت و درمان، وزارت کار و امور اجتماعی ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی  و بسیاری ازدیگر دستگاههای اجرایی را همزمان در خود جای داده است .

از سوی دیگر ارتباط گیری با تمام دستگاه های اداری مجموعه منطقه آزاد کیش هم برعهده حوزه فرهنگی و اجتماعی است. در حالی که در سرزمین اصلی، حوزه  های اجتماعی استانداری ها و فرمانداریها فقط در خصوص مسائلی مشخص  با ادارات  مختلف  سر و کار دارند. این وسعت و جامعیت کار باعث می شود نوع انتظار و توقعات مردم کیش از این حوزه بیشتر باشد و فعالیت های موثر این معاونت بیش از سایر معاونت ها در سطح شهر نمود پیدا کند و مردم نظاره گر آن هستند. دقیقا برای همین است که طیف گسترده ای از مردم در حوزه های مختلف کار و فعالیت اجتماعی در کیش قادرند درباره عملکرد این حوزه اظهار نظر نمایند چرا که نتیجه عملکرد و برنامه ریزی و سیاست گذاری آن در فضای اجتماعی کیش بخوبی قابل احساس است و موضوعی است که با کار و زندگی آن ها به نوعی عجین است و هر گونه فعالیت پر رنگ و موثر و یا کم کاری این حوزه  به طور خاص در سطح جزیره  نمود ویژه تری نسبت به سایر  حوزه ها خواهد داشت.

در حقیقت عملکرد این معاونت را می توان به سان دمیدن روح در کالبد  جامعه کیش تعبیر کرد. روح فرهنگی و توامانی آن با هنر در قالب اجتماع به علاوه رسیدگی و مدیریت امور فرهنگی، آموزشی، هنری که با روح  و روان جامعه سروکار دارد، در نهایت نشاط اجتماعی را به ارمغان خواهد آورد؛ این موضوع وظیفه ای است که در کلیت برای معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش در نظر گرفته شده است.

همانطور که عنوان  شد با توجه به گستردگی موضوعات و وظایفی که از سوی مقامات بالادستی بر عهده معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش گذاشته شده فعالیت های شاخص و رویداد سازی و... در جهت ایجاد شور و نشاط اجتماعی و اعتلای فرهنگ جامعه و یا در جهت جذب گردشگر قابل توجه  است.

دقیقا سوم آذر ماه 1403 بود که سکان مدیریت سازمان منطقه آزاد کیش به محمد کبیری سپرده شد و ده روز بعد یعنی 13 آذرماه مسئولیت خطیرمعاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش به مسعود رهبری با تجربه 7 ساله حضور در رده‌های مختلف معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان سپرده شد تا یکی از بهترین انتصاب های تیم مدیریتی دکتر کبیری در کیش شکل بگیرد . انتصابی که در راستای تحقق خط فکری و سیاسی هم راستا با  مطالبات و خواست های مردمی در جریان  انتخابات ریاست جمهوری اخیر بود . اندیشه ای  که با مشروعیت  بخشیدن به خواست ها و مطالبات مردمی  موافق است و شکلی   درست ازنوع  نگاه به مردم و جامعه را تعریف می کند  و نگاه از بالا به پایین به مردم و شهروندان و تقسیم بندی آنها به شهروند درجه یک و دو را را طرد می کند . "رهبری "که پیش از این در کیش در دوران مدیریت دکتر انصاری لاری در مقام مدیر عامل سازمان منطقه آزاد کیش و مدیریت دکتر سعید پورعلی در حوزه معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش این رویه  را بخوبی تجربه کرده  بود ، این بار مجالی پیدا کرد تا در دوره جدید  مدیریت کیش با حمایت دکتر محمد کبیری آزموده ها  و تجربیات خود را در حوزه وسیع اجتماعی و فرهنگی جزیره  به منصه اجراء بگذارد و برنامه های  اجتماعی و فرهنگی جامعه کیش را بر محور خواست و مطالبات  و میل مردم شکل دهد.چرا که این تفکر اعتقاد دارد حاکمیت نماینده مردم در راس برای فراهم آوردن شرایط دلخواه و مطلوب مردم  با استفاده از ابزار و امکانات و ظرفیت هایی که در اختیار دارد می باشد.  گشایش فضای اجتماعی و فرهنگی حاکم بر کیش  در حوزه های مختلف در این دوره خود بخوبی مبین این موضوع است که راه درست برای کیش در این حوزه انتخاب شده بود که گرچه تداوم پیدا نکرد اما همان آثار اندک و کوتاه آن  هم نشان داد که راه درست مورد مطالبه مردم و جامعه کیش چیست .  در پیش گرفتن این مسیر وحرکت کردن بر پایه  خواست مردم در چارچوب توجه و احترام به همه ارزش های اجتماعی، اخلاقی و دینی نشان داد آن چنان هم که خیلی ها تصور می کنند انجام این کار سخت و آسیب زا نیست ، بلکه  بر عکس  همراهی با نظر و خواست مردم  و حرکت بر محور مطالبات آنها می تواند به رشد و توسعه و رونق جامعه کمک کند .در واقع حضور مسعود رهبری در مسئولیت معاونت اجتماعی و فرهنگی  سازمان منطقه آزاد کیش نسیم زودگذری بود که برای ایام کوتاهی جامعه کیش را فرح بخش کرد و گذشت و نشان داد بر پایه و اصول توجه به مردم هم می توان جامعه را خوب و مطلوب اداره کرد، امتحان و تستی بود که جواب  مثبت داد .

یکی از جمله ویژگی های انتخاب مسعود  رهبری در این حوزه که موجب شد انتخاب موفقی باشد، حضور 7 ساله ایشان در کیش و آشنایی کامل با زیر و بم مشکلات و زندگی در جامعه کیش بود. انتخابی از درون و آشنا به لایه های مختلف کار ، مسئولیت و زندگی در کیش که منجر به شناختی شده بود  که اکنون می تواند در موقعیت های  مدیریتی با بهره گیری از ابزار و قدرتی که بواسطه آن در اختیار دارد مبادرت به تدابیر لازم برای حل و هدایت آنها نماید . انتخابی از درون جامعه که می تواند بعنوان  یک الگوی موفق در انتصاب ها در توجه به سرمایه های بومی و محلی جوامع  مورد استفاده قرار گیرد.

 قدرت خوب در تعامل و تدبیر  مطلوب با دستگاههای مختلف جزیره بر اساس دیدگاه کلان مبتنی بر منافع کلان و درازمدت کیش ، میدان دادن و فضا سازی برای محوریت و فعالیت گسترده نیروهای داخلی جزیره وفراهم ساختن شرایط برای  استفاده از توانمندیهای آنها در حوزه های مختلف فرهنگی ، هنری ، آموزشی و.... توجه ویژه به امور بومیان با آن عبارت ماندگار "بومیان شرف و عزت کیش هستند" ، تلاش برای احیاء و شکوفاساختن ظرفیت های محلی و بومی جزیره و اعتقاد راسخ به توانمندی نیروهای داخلی ، توجه ویژه به امورمورد نیاز وحساس برای آسایش و رضایتمندی گردشگران و بویژه جوانان ، اعتقاد کامل به در اولویت دادن  خواست و نظر مردم و شناخت خوب از فلسفه فعالیت مناطق آزاد و ویژگیهای اجتماعی فرهنگی و مردمی جزیره کیش و اعتقاد کامل و راسخ به توانمندیهای بخش خصوصی و تلاش برای زدودن فاصله ایجاد شده بین سازمان منطقه آزاد کیش و بخش خصوصی در رویداد سازی وفراهم نمودن بستر و شرایط لازم برای  اجراء برنامه های مختلف فرهنگی ، هنری ورزشی و... با مشارکت فعال بخش خصوصی کیش از جمله ویژگی هایی است که  مسعود رهبری را در انجام مسئولیت خود در این حوزه  سربلند نمود .

مسعود رهبری  که دارای دکترای فلسفه اسلامی از دانشگاه اصفهان و با سابقه تحصیلات حوزوی است  پیش‌تر مدیر هنری سازمان منطقه آزاد کیش و سوابقی همچون ریاست اولین جشنواره فیلم کوتاه موج و موسیقی کیش، مسئولیت نخستین آیین روز کیش و نمایندگی صنایع خلاق سازمان منطقه آزاد کیش را در کارنامه داشت. "رهبری" مؤلف و مترجم چندین کتاب است  و جایزه کتاب سال حوزه را نیز دریافت کرده است. همچنین سابقه تدریس ادبیات عرفانی، مثنوی‌پژوهی و نهج‌البلاغه و فعالیت مطبوعاتی از دیگر فعالیت های رهبری است . مسعود رهبری  در نامه خداحافظی که پس از رفتن از این مسئولیت منتشر کرد می نویسد : با آگاهی از موانع همکاری و به پشتوانه شناخت و تجربه در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی مسئولیت سرپرستی را پذیرفتم و در طول دوران مسئولیت خود هر آنچه در توان داشتم را برای ارتقای فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و هنری کیش انجام دادم .و ی توانست  در دوره کوتاه مسئولیت خود ارتباط مؤثر و مثبتی با هنرمندان و فعالان این حوزه برقرار کند. او که در 27 مرداد ماه 1404 و بعد از 260 روز فعالیت به دلیل آنچه خودش موانع و چالش‌های قابل پیش بینی پیش‌رو از آن یاد می کند جای خود را به اسدالله علیزاده سپرد و بدین سان یکی از کلیدی ترین معاونت  ها در سازمان منطفه آزاد کیش مدیر جدید به خود دید.

سپردن مسئولیت به مسعود رهبری در دوره جدید مدیریت سازمان منطقه آزاد کیش نه انتقال یک مسئولیت از فردی به فرد دیگر که در واقع اعلام رسمی تغییردیدگاه و  نوع نگاه به  جامعه کیش و مظاهر فرهنگی و ارزش های اجتماعی آن بود . تغییری که از تحولی اساسی خبر می داد و اعلام آماده باش برای جهشی مناسب در حوزه اجتماعی کیش بود .  جهشی که متاسفانه فرصت ظهور و تجلی پیدا نکرد  و ناکام ماند. کیش پیش از این و در مقاطعی  درمسیر  تدارک و اجراء برنامه هایی بود که با رسالت جامعه کیش و مردم شریف آن بویژه در حوزه گردشگری و توریست پذیری  به هیچ وجه همخوانی نداشت  و در واقع در مسیر حرکت به سمت تخریب از درون بود! و تداوم آن می توانست اثرات مخرب زیادی را  در دراز مدت برپیکر جزیره کیش بویژه در حوزه گردشگری داشته باشد.

همواره مباحث اجتماعی و فرهنگی در منطقه آزاد کیش به عنوان پیشانی مناطق آزاد ایران زیر ذره بین رسانه‌های ملی و بین المللی قرار داشته و دارد؛ که   در صورت عدم توجه  به ویژه گی های اجتماعی و فرهنگی  جزیره کیش چالش‌هایی را ممکن است برای این جزیره رقم بزند.  در دوره اخیر  با پشت سرگذاشتن آن دوران و تزریق افکار و اندیشه های تازه و انتصاب مدیران آشنا به جزیره کیش و مناطق آزاد موجب بروز تحولی شد که همگان آثار مطلوب آن را در دوره ای هر چند کوتاه مشاهده کردند.شاید بتوان گفت مهم ترین موضوع در این حوزه نوع نگاهی است که با تسلط بر این حوزه  می تواند جامعه کیش را سعادتمند و یا به بیراهه ای دیگر هدایت کند .

نگاهی به عملکرد حوزه های تحت مدیریت معاونت اجتماعی ، فرهنگی

حوزه مدیریت امور اجتماعی

شورای تأمین، شورای پدافند غیرعامل، شورای سلامت، شورای اداری، کمیسیون امنیتی، کمیته نام‌گذاری اماکن و معابر، کمیسیون اتباع خارجی، کمیسیون فضای مجازی و کمیسیون پایش تصویری در ذیل مدیریت امور اجتماعی تعریف می شود. در این مدت ۱۱ جلسه شورای تأمین، ۱۱ جلسه کمیسیون‌های تخصصی،۹ جلسه شورای سلامت، ۲۰ جلسه کارگروه تخصصی شرایط بحرانی و ۸ جلسه مرتبط با دستگاه‌های اجرایی برگزار شد. در حوزه اتباع خارجی؛ صدور، تمدید، تجدید و ابطال پروانه‌های اقامت، ساماندهی اتباع غیرمجاز و کنترل تردد اتباع از جمله فعالیت‌های این بخش بود. در حوزه دامپزشکی بازدیدهای مستمر از هتل‌ها، رستوران‌ها، قصابی‌ها، سوپرمارکت‌ها و سردخانه‌ها انجام شد. نظارت بر عرضه گوشت و مواد پروتئینی، واکسیناسیون دام و طیور، نمونه‌برداری آزمایشگاهی، کنترل بهداشتی در ایام خاص، توقیف محموله‌های مشکوک پروتئینی، صدور مجوز و پیگیری پرونده‌های متخلفان بهداشتی از جمله اقدامات این بخش بود. در اداره غله و تعزیرات اجتماعی هم تأمین امنیت غذایی ساکنان و گردشگران، به‌ویژه در ایام پیک مسافر، به‌طور مستمر پیگیری و با متخلفان برخورد شد.

حوزه مدیریت فرهنگی و آموزشی

مدیریت فرهنگی و آموزشی این معاونت نیز طی ماههای گذشته بیش از ۳۰۰ برنامه شامل: ۴۵ برنامه به همراه رویدادهای نوروزی، ۵۲ برنامه در ماه رمضان تحت عنوان “شهر بهشت”، برگزاری ۴۵ روز نمایشگاه بهار در بهار، ۲۰ مسابقه مجسمه‌های ماسه‌ای، مراسم احیای شب‌های قدر، ۲۱ کارگاه هدایت تحصیلی، ۷ برنامه بزرگداشت مفاخر ادبی ایران، ۲۷ کلاس تقویتی پایه دوازدهم، نمایشگاه آثار دانش‌آموزی، مسابقات شطرنج و کتابخوانی و ۲۶ برنامه مناسبتی فرهنگی و ملی برگزار کرده است. برگزاری ویژه‌برنامه‌های “زیر سایه خورشید”، آیین رونمایی از کتاب “روستای تاریخی باغو”، مراسم‌های مذهبی، ۱۴ محفل انس با قرآن کریم، افتتاح خانه ادبیات کودک، نخستین نشست ادبیات کودک و نوجوان و پنجمین نمایشگاه کتاب کیش نیز در این حوزه انجام شد. همچنین ۷ ویژه‌ برنامه ماه محرم، ۲۶ کارگاه آموزشی، ۲۲ شب شعر، ۶ برنامه دهه ولایت، ۱۰ جشنواره هفتگی “کیش من”، ۲۵ برنامه تماشاخانه کودک، ۲۸ کارگاه اوقات فراغت تابستانی تحت عنوان “تابستان شاد”، ۱۰ برنامه نقاشی کودک و سه دوره امتحانات انجمن خوشنویسان برگزار شد. در این راستا فرهنگسراها و مراکز فرهنگی جزیره بیش از ۳۰ هزار مراجعه‌کننده داشتند. تعداد ۶۶ هزار و ۲۸۱ جلد کتاب در این مراکز موجود است که 7 هزار و 641 جلد از آن‌ها به امانت داده شد. همچنین بیش از ۷۰۰ کلاس آموزشی برگزار و ۳۷۵ هنرجو جذب شدند.

حوزه مدیریت امور هنری

در حوزه مدیریت هنری، ۱۸۶ مجوز کنسرت صادر شد و ۷۱۸ نظارت بر اجراهای شبانه انجام گرفت. سه کارگاه فیلمنامه‌نویسی، یک کارگاه بازیگری، دو کارگاه تدوین مستند و نخستین نشست شب‌های سینما برگزار شد. اجرای زنده گروه بانوان “ستاره قطبی”، ۳۶ اکران فیلم و انیمیشن کودک، شش سال اکران فیلم و مستند، ۳۰ نوبت حمایت از برنامه‌های دستگاه‌های دولتی، دو نشست با اهالی هنر، دو نشست عکاسی، پنجمین جشنواره ملی تئاتر کوتاه و میزبانی چهل‌وسومین جشنواره فیلم فجر از دیگر اقدامات این حوزه بود.

آنچه کارشناسان می گویند ...

در گفتگو با فعالین حوزه های مختلف فرهنگی ، هنری ، آموزشی و فعالین اجتماعی کیش قریب به اتفاق چهره های فرهنگی و هنری و افکار عمومی تحولات ایجاد شده در دوره دولت چهاردهم در جزیره کیش را مثبت ارزیابی نموده   و اعتقاد دارند    که فعالیت ها و برنامه ها در راستای تامین  رضایتمندی افکار عمومی و تحقق  خواسته ها و  منافع مردم جزیره کیش در حرکت بود  .

یکی از چهره های فرهنگی و آشنا به مباحت مدیریتی جزیره در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به فعالیت‌های معاونت فرهنگی و اجتماعی در دوره اخیر در جزیره کیش گفت: ماموریت‌های این معاونت بیشتر پیرامون نقشه راه کلان مناطق آزاد شکل گرفته در بند سوم به توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی در مناطق آزاد و جوامع محلی تاکید شده است راهبردهایی همچون توسعه ظرفیت‌ها و استعدادها و ساماندهی برای تولید ارزش، طراحی و اجرای برنامه‌های مناسب برای ارتقاء فرهنگی اجتماعی جامعه محلی، فضاسازی برای جلب مشارکت حداکثری جامعه محلی و تربیت نیروی ماهر در کسب و کارها و ارتقاء کیفیت زندگی ساکنان محله از جمله برنامه‌های این معاونت است.

وی افزود : ارتقاء کیفیت زندگی در مناطق آزاد با تمرکز بر مباحثی همچون بهداشت روانی و جسمی، افزایش شاخص‌های امنیت محیطی، توسعه آموزش‌های کیفی، تقویت بنیان خانواده ایجاد نشاط و سرزندگی، توانمندسازی موسسات خصوصی و تقویت برون‌سپاری بسیاری از ماموریت‌های فرهنگی و اجتماعی بخش خصوصی. با ایجاد بستر مناسب برای توسعه جامعه مدنی و NGO، برگزاری رویدادهای ملی منطقه‌ای و بین‌المللی، توسعه روا داری اجتماعی، توسعه زیرساخت‌های فرهنگی، ایجاد زمینه برای حضور نخبگان فرهنگی و اجتماعی با هدف تولید ادبیات در جزیره کیش، کمک به توسعه امر گردشگری از طریق تعمیق و نهادینه کردن رفتارهای مبتنی بر اعتماد و صداقت را به دنبال دارد.

وی با بیان اینکه جزیره کیش یک جزیره گردشگری است و یکی از سرفصل‌ها رویدادسازی در جزیره کیش است، افزود: هدف عمده از رویدادسازی ایجاد محیطی بانشاط و سرزنده در جزیره است که ادبیات فاخری را به دنبال دارد تا جزیره به عنوان یک کانون فرهنگی و هنری در کشور معرفی شود. جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها، مراسم‌های هفتگی، مسابقات، مشارکت در برنامه‌های مذهبی و محلی و برنامه‌های مناسبتی ملی و جهانی در این سرفصل تعریف می‌شود و اگر جمیع این جهات را در نظر بگیریم می توان عملکرد مثبتی را از این معاونت در این مدت 9 ماهه عنوان کرد. مدیران این معاونت تمام تلاش خود را بکار گرفته اند تا خصوصا این روزها در ایام جشنواره تابستانی عملکرد ماندگاری را از خود به یادگار بگذارند .

یکی دیگر از کارشناسان فرهنگی و اجتماعی جزیره نیز با اشاره به این نکته که معاونت فرهنگی اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش با مدیران فعلی  در سایه برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های بلندمدت و نگاه فرهنگی مشارکت ‌‌‌محور، در حال تجربه دگرگونی تازه‌‌‌ای در عرصه فرهنگ و اجتماع هستند گفت: این نوع تحول است که این جزیره را از یک مقصد صرفا گردشگری به الگویی نوین از زیست فرهنگی در کشور بدل خواهد کرد.

وی گفت: توسعه زیرساخت‌‌‌ها، افزایش مشارکت اجتماعی، حمایت از هنرمندان و اقشارخاص، صیانت از هویت بومی در مواجهه با گردشگری و برگزاری جشنواره‌‌‌های متنوع، بخشی از این مسیر فرهنگی جدید در جزیره کیش است که در حال پیاده سازی است. این کارشناس با بیان اینکه باید به مدیران فرصت داد تا آنچه در اندیشه وتوان  دارند را به عرصه ظهور برسانند گفت: شایسته است که همگی با همدلی و همصدایی و پشتیبانی از مدیران ، این جزیره را در رسیدن به اهداف متعالی  یاری رسانیم و اگر مدیری از نگاه ما برای کار کردن آمده است از او حمایت کنیم. وی با تقدیر از عملکرد این معاونت تداوم و استمرار را در کنار خلق ایده های نو و برداشتن موانع و اجازه حضور بخش خصوصی برای خلق رویدادهای گردشگری را از جمله موضوعاتی عنوان کرد که می تواند معاونت فرهنگی و اجتماعی سازمان منطقه آزاد کیش را در رسیدن به اهداف یاری رساند.