علی اسکندری

ضریب نفوذ بیمه یکی از مهمترین شاخصهایی است که برای ارزیابی عملکرد صنعتبیمه و اقتصاد  یک کشور مورد استفاده قرارمیگیرد.
این ضریب همچنین بهعنوان معیاری برای مقایسه عملکرد صنعت بیمه در بین کشورهای مختلف و رفاه اجتماعی ناشی از توسعه یافتگی در موضوع بیمه ها به کار میرود
این شاخص از نسبت مجموع حق بیمه های تولیدی؛ تقسیم بر تولید ناخالص داخلی (بر حسب قیمت جاری) به دست میآید.

یکی از اهداف تدوین قوانین و مقررات تاسیس و فعالیت شرکت های بیمه در مناطق آزاد تجاری صنعتی ؛ افزایش ضریب نفوذ بیمه در این مناطق بوده است.

پس از طراحی  وپیشنهاد این مقررات توسط بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران در سال 1379 به استناد ماده 28 الحاقی به قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1378 ؛  هییت دولت مقررات تاسیس و فعالیت موسسات بیمه در منااطق آزادرا تصویب نمود.

طبق این آیین نامه شرکت های بیمه میتوانند در مناطق آزاد  تاسیس و شروع به فعالیت نمایند.

 نوع فعالیت شرکت های بیمه به نحوی است که صرفا مجاز به فعالیت در محدوده جغرافیایی مناطق آزاد  و یا مناطق ویژه اقتصادی بوده و فقط در یازده رشته بیمه ای  که سایر شرکت های بیمه در سرزمین اصلی  در آنها فعالیت چندانی ندارند میتوانند در داخل کشور به ارایه خدمات بیمه ای بپردازند .

چند رشته بیمه ای  از این 11 رشته ؛بیمه هایی نظیر ؛ بیمه مسئولیت حرفه‌ای مدیران ارشد، آلودگی محیط‌زیست، از‌کار‌افتادگی دست هنرمندان و صنعتگران،بیمه محصولات کشاورزی، بیمه اعتبار انفرادی و بیمه درمان انفرادی میباشند.

 بر مبنای تصمیمات اتخاذ شده توسط بیمه مرکزی  و در چارچوب آیین نامه  و مقررات تاسیس شرکت های بیمه در مناطق آزاد  و بر مبنای فلسفه وجودی خود مناطق آزاد در راستای توسعه صنعت بیمه کشور  اهداف زیر دنبال میشد :

نو آوری و ارایه محصولات جدید بیمه ای متناسب با نیاز های مناطق.*

توسعه بیمه های سلامت و درمانی در مناطق*

 تعامل با شرکت های بیمه گر خارجی *

 افزایش ظرفیت اتکایی بازار بیمه کشور*

* بیمه کردن زیرساخت های اقتصادی و تجاری مناطق بر مبنای ارزش واقعی و قیمت روز آنها ؛تا در هنگام ایجاد خسارت احتمالی؛ زیان دیده بتواند  خسارت خود را بصورت کامل دریافت نماید  و در تولید  وقفه ایجاد نگردد.

*و در نهایت  افزایش ضریب نفوذ بیمه در مناطق آزاد

 تا چه اندازه در این مسیر به موفقیت و اهداف  دست یافته ایم  جای بررسی و تحقیق علمی و کارشناسی دارد.

در سال 1379 توسط عده ای از کارشناسان برجسته صنعت بیمه  تقاضای تاسیس  یک شرکت بیمه در مناطق آزاد به بیمه مرکزی داده شد؛

  تا آن زمان تنها 4 شرکت  دولتی بیمه  ( بیمه ایران ؛ بیمه آسیا؛ بیمه دانا و بیمه البرز)  در کشور فعالیت مینمودند  و با موافقت بیمه مرکزی پس از تایید سازمان منطقه آزاد کیش در سال 1381 بیمه حافظ به عنوان اولین شرکت بخش خصوصی ؛  پس از انقلاب اولین شعبه خود را درکیش تاسیس نمود.

 به فاصله کمی از آن دوشرکت بیمه دیگر نیز در منطقه آزاد کیش مجوز تاسیس دریافت نمودند  و شروع به فعالیت کردند.

 در آن زمان اختیارات شرکت های بیمه  ثبت شده در مناطق آزاد از سایر رقبای خود در سرزمین اصلی بیشتر  بود به نحوی که در شرایطی که شرکت های فعال در سرزمین اصلی ملزم به رعایت نرخ و تعرفه های بیمه مرکزی بودند ؛ شرکت های بیمه منطقه آزاد لزوما  تابع آن نرخ و شرایط نبودند  و بر مبنای ارزیابی ریسک مورد بیمه؛ و بررسی تواتر و شدت خطر  هر مورد ؛نسبت به ارایه نرخ و شرایط به بیمه گزاران اقدام مینمودند.

 دراین راستا ایده مدیریت ریسک در مناطق آزاد بسیار حایِز اهمیت بود و بحث کارشناسی و ارزیابی ریسک های صنعتی و غیر صنعتی  به تدریج مطرح گردید.

 یکی از اهداف آزاد سازی نرخ و تعرفه ها در آن زمان؛ افزایش ضریب نفوذ بیمه در مناطق آزاد به عنوان یک الگو و تعمیم آن به سرزمین اصلی بوده همچنین توسعه فرهنگ بیمه  و تامین پوشش های بیمه ای کامل برای صنایع و بخش های مختلف نفت و انرژی بر مبنای بیمه نامه ها و شرایط بین المللی و نیز ورود به بازار های منطقه ای بیمه در خلیج فارس بود.

شرایط کنونی عملکرد شرکت های بیمه در مناطق آزاد و ویژه:

در حال حاضرعلاوه بر 4 شرکت بیمه ثبت شده در مناطق آزاد  حدود 15 شرکت بیمه و شعب آنها در این مناطق مشغول به فعالیت میباشند؛ تعرفه های بیمه و نرخهای بیمه  از حالت تعرفه های قدیمی خارج شده و تمامی شرکت های بیمه بر مبنای مدیریت ریسک و ارزیابی ریسک مورد بیمه ؛ نسبت به اعلام نرخ و شرایط به مشتری های خود اقدام مینمایند. گرچه در بعضی موارد برخی شرکت های بیمه این مهم را رعایت نمی نمایند و نرخ و شرایط مورد نظر را بصورت غیر کارشناسی ارایه مینمایند؛  ولی عمدتا  مبنای عملیات بیمه گری شرکت ها؛ بر اساس اصل کارشناسی و ارزیابی ریسک ها صورت میپذیرد.

 چشم انداز عملیات  بیمه ها برای سال جدید :

در سال جدید و با آغاز قرن جدید  شرکت های بیمه ای که تمایل به توسعه فعالیت های  خود بصورت حرفه ای تر  ودر سطح منطقه ای و بین المللی؛ بر مبنای آیین نامه ها ومقررات بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران  به عنوان نهاد ناظر دارند میباست  در استراتژی بازاریابی و مدیریتی خود موارد زیر را مورد نظر قرار بدهند:

-نو آوری در طراحی محصولات جدید بیمه ای بر مبنای نیاز های مناطق

-پوشش های جدید مورد نیاز صنایع زیر ساختی انرژی؛ بنادر ؛ گردشگری؛ تجار وفعالان اقتصادی ؛ صنایع دریایی  و حمل و نقل؛ هتل ها و مراکز اقامتی  پوشش های درمان و بهداشتی و .... ).

-ارایه پوشش بیمه های درمان انفرادی با قیمت مناسب و خدمات درمانی  در سطح وسیع برای تمامی اقشار  و مردم شاغل در مناطق( در حال حاضر شرکت بیمه آسماری با حمایت شرکت کمک رسان  نسبت به این مهم اقدم نموده است )

 -ارایه خدمات تعریف شده در ذیل پوشش های بیمه ای نظیر خدمات امداد خودرو ؛ کمک رسانی درمان ؛

موارد فوق از از جمله اقداماتی خواهد بود که باعث افزایش میزان ضریب نفوذ بیمه در سطح مناق آزاد و ویژه اقتصادی و آسایش خاطر هموطنان ما  خواهد شد و در نهایت با عث رونق اقتصادی  در این مناطق خواهد گردید.

لازم به ذکر است در حال حاضر ضریب نفوذ بیمه در کشور حدود 2.7 درصد میباشد  که با اهداف برنامه ششم اقتصادی تا 7 درصد فاصله زیادری دارد.درصد

با توجه به کاهش سرمایه گذاری در بخش های مختلف صنعتی و غیر صنعتی در مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی کشور؛ و به تبع آن کاهش میزان سرانه تولید ناخالص ملی    GDP  در این مناطق ؛ باعث پایین آمدن درآمد عمومی مردم  شده و قدرت خرید انواع بیمه نامه هارا از آنان سلب نموده است.

 لذا در جهت افزایش ضریب نفوذ بیمه در این مناطق ؛ تنوع محصولی در ارایه خدمات بیمه ای و بیمه نامه های جدید مورد استقبال  ونیاز مردم مناطقو طرح های کارشناسی شده  بیمه ای و  با  جذابیت بالا ؛ از سوی بیمه گران  در این زمینه بسیار از اهمیت برخوردار است.

کارشناس ارشد بیمه اکو

30 فروردین 1401