چندی پیش پروژه‌های متعددی با حضور ویدئوکنفرانسی رئیس جمهوری در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی افتتاح شد. این رویداد دومین مرحله از رویدادی بود که با هدف افتتاح متمرکز و رونق تولید در این مناطق به بهره‌برداری می‌رسید. در شهریور ماه امسال با حضور رئیس جمهوری بیش از ۵۸ پروژه افتتاح شد. در مجموع طی دو افتتاحیه با حضور رئیس جمهوری ۱۱۸ طرح و پروژه افتتاح شده که عمدتاً با مشارکت بخش خصوصی بوده است. 

از این رو درباره جزئیات پروژه‌های افتتاح شده از سوی رئیس جمهوری و اهداف آتی افتتاحیه متمرکز با محمد خضرایی منش، مدیر توسعه سرمایه گذاری و انتقال فناوری دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور گفتگو یی انجام شده است  که در ادامه می‌خوانید.

در رویداد شهریور، ۹۱ درصد پروژه‌های مناطق آزاد توسط بخش خصوصی سرمایه‌گذاری شد

وی با اشاره به رویداد اول افتتاحیه متمرکز پروژه‌های سرمایه‌گذاری شده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در شهریور ماه سال جاری، اظهار داشت: در این رویداد ۵۸ پروژه را در مناطق کیش، قشم، ارس و تعدادی از مناطق ویژه اقتصادی به بهره‌برداری رساندیم که مجموعاً برای ۴۴۰۰ نفر اشتغال ایجاد کرد. ارزش مجموع این پروژه‌ها تقریباً ۱۵ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان بوده که از این بین، تنها ۹ درصد از محل منابع داخلی سازمان‌های مناطق آزاد بوده است.

خضرایی منش با بیان اینکه در رویداد افتتاحیه متمرکز شهریور ماه، ۹۱ درصد پروژه‌ها توسط بخش خصوصی سرمایه‌گذاری شده است، گفت: این مسئله نشان می‌دهد که چقدر مناطق آزاد توانسته‌اند در ایجاد اکوسیستم سرمایه‌گذاری بخش خصوصی موفق باشند.

مدیر توسعه سرمایه گذاری و انتقال فناوری دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد خاطرنشان کرد: در رویداد شهریور ماه پروژه ۸۰ هکتاری مجتمع گلخانه‌ای و یک مجتمع فولادی در منطقه آزاد ارس و در کیش نیز ۲ مگاپروژه، یک هتل ۵ ستاره و مرکز نوآوری کیش در ۱۲ طبقه برای میزبانی طرح‌های نوآور و استارت‌آپی جوانان کشور به بهره برداری رسید.

وی افزود: در منطقه آزاد قشم در شهریور ماه یک پایانه صادراتی و ترمینال نفتی افتتاح شد که رئیس جمهوری دستور بهره‌برداری از ماژول دوم نیروگاه سیکل ترکیبی را نیز صادر کرد. پروژه‌های مهم افتتاح شده در مناطق ویژه اقتصادی نیز شامل یک مجتمع عظیم کاشی و سرامیک در سرخس، مجتمع تولید لوازم خانگی شامل ماشین لباسشویی و یخچال فریزر در منطقه ویژه اقتصادی پیام، لوازم آرایشی بهداشتی و کارخانه تولید متریال ضد حریق  برای صنایع نفت و گاز پتروشیمی در منطقه ویژه اقتصادی شیراز بودند.

سرمایه‌گذاری در اسکله منطقه آزاد انزلی به صورت BOT

خضرایی منش با اشاره به دومین رویداد افتتاح‌های متمرکز در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نیز گفت: مجموعاً ۶۰ پروژه را با ارزش ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به بهره‌برداری رساندیم که در این رویداد نیز پروژه‌های قشم و انزلی و چهار منطقه ویژه را داشتیم.

مدیر توسعه سرمایه گذاری و انتقال فناوری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با بیان اینکه در دومین افتتاحیه متمرکز پروژ‌های صنعتی و اقتصادی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی سهم بخش دولتی صرفاً  ۲ درصد بوده است، گفت: سهم عمده پروژه‌های اقتصادی متعلق به بخش خصوصی بوده است.

وی ادامه داد: در دی ماه نیز موفق شدیم پالایشگاه نفت خام فوق سنگین و یک واحد تامین یوتیلیتی و بخار آن را به بهره‌برداری برسانیم. در منطقه آزاد انزلی نیز اسلکه شماره ۱۳ بندر کاسپین را افتتاح کردیم. نکته قابل توجه این است که توانستیم با سرمایه‌گذاری به صورت BOT این اسکله را راه‌اندازی کنیم، یعنی بعد از یک دوره بهره‌برداری توسط بخش خصوصی تمامی زیرساخت ایجاد شده به دولت منتقل می‌شود. این مسئله ارزش پروژه را چندین برابر می‌کند.

خضرایی منش با اشاره به پروژه‌های سرمایه‌گذاری مناطق ویژه اقتصادی گفت: پروژه تولید کمپرسور در منطقه ویژه انرژی پارس، تعدادی پروژه توسعه زیرساخت‌های لجستیکی در منطقه ویژه اقتصادی کاوه به همراه تعدادی پروژه صنعتی دیگر در سهلان و سلفچگان افتتاح کردیم. در رویداد دوم برای بیش از ۳۲۰۰ نفر نیز اشتغال مستقیم ایجاد شده است.

مدیر توسعه سرمایه گذاری و انتقال فناوری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی درباره ایجاد اشتغال در مناطق آزاد گفت: میزان اشتغال‌زایی در حوزه صنعت نسبت به اشتغال‌زایی در حوزه خدمات بیشتر است. تقریباً به صورت متوسط ضریب ۳ را برای اشتغالزایی غیر مستقیم می‌توان درنظر گرفت، به این معنا که در رویداد افتتاح دوم احتمالاً حدود ۹ هزار نفر اشتغال غیر مستقیم و در رویداد اول نیز حدود ۱۲ هزار نفر اشتغال غیر مستقیم ایجاد شده است.

نحوه تعیین قابلیت‌های صنعتی مناطق آزاد 

خضرایی منش با اشاره به پروژه‌های صنعتی و اقتصادی مناطق آزاد نیز گفت: سند راهبردی توسعه مناطق آزاد با همفکری جمعی از خبرگان سازمان‌های مناطق و فعالان بخش خصوصی و خبرگان دبیرخانه پیش رفته است. در این اسناد راهبردی مسیر‌ها و محور‌های کلیدی کسب و کار مناطق مشخص شده است، یعنی از قبل معلوم است که منطقه آزاد ارس با توجه به ظرفیت بالای آب، دمای مناسب و شرایط اقلیمی متناسب، قابلیت زیادی برای فعالیت‌های گلخانه‌ای دارد. در این سطح محور‌های کلیدی کسب و کار به مناطق آزاد  ابلاغ شده و آن‌ها بر اساس این محورها اقدام به جذب سرمایه‌گذار در حوزه‌ها و رشته‌های مختلف می‌کنند.

وی افزود: البته تشخیص اینکه چه سرمایه‌گذاری با چه ارزشی در منطقه آزاد انجام بگیرد، اولین تصمیم گیر آن خود سرمایه‌گذار است. وقتی سرمایه‌گذار بر اساس آمایشی که در منطقه انجام داده به این نتیجه برسد که ایجاد اسکله در منطقه انزلی برایش منفعت داشته باشد، سعی می‌شود که همه امکانات برای او فراهم شود. سازمان منطقه آزاد در این مرحله پس از بررسی توانمندی و ظرفیت مالی و اجرایی متقاضی، طرح را تایید کرده و به دبیرخانه اعلام می‌کند.

مدیر توسعه سرمایه گذاری و انتقال فناوری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خاطرنشان کرد: سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد بر مبنای آمایش منطقه پذیرش می‌کند. اگر سرمایه‌گذاری آب‌بر باشد، در مناطقی که مشکلات آبی دارند، جانمایی نخواهد شد. بیشتر ملاحظات مناطق آزاد برای رشته‌های سرمایه‌گذاری شده به این شکل است. اگر طرحی آلایندگی محیط زیستی داشته باشد، در مناطق حساسی مثل کیش و انزلی جانمایی نخواهد شد و عملاً از فهرست طرح‌های قابل قبول مناطق حذف خواهد شد.

وی افزود: قبل از افتتاح یک طرح، سه دوره ساخت پشت سر گذاشته می‌شود. در واقع میزان سرمایه‌ای که برای یک طرح اعلام می‌شود، طی یک دوره جذب شده است و نمی‌توان گفت که این میزان سرمایه‌گذاری در سال مشخصی جذب شده است و آن را مبنای آماری قرار بدهیم.

خضرایی منش با بیان اینکه سرمایه‌گذاری جذب شده در ۹ ماهه سال ۹۹ نسبت به ۹ ماهه سال ۹۸ تقریباً ۵۷ درصد رشد داشته است، گفت: عملاً مناطق آزاد نه‌تنها در تحقق اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و پروژه‌های ابلاغی ستاد موفق بودند، بلکه بسیار بالاتر از آن اعداد ابلاغی، موفق به جذب سرمایه گذار شدند. در واقع امسال نسبت به سال گذشته بیش از ۵۰ درصد سرمایه گذاری‌ها در حوزه داخلی و خارجی محقق شده است.

مدیر توسعه سرمایه گذاری و انتقال فناوری دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ادامه داد: در سال ۹۹ تاکنون ۱۵۸ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب کردیم و علیرغم وجود شرایط نامتناسب در اقتصاد بین‌المللی و تحریم‌های ظالمانه، مناطق آزاد همچنان در جذب و تحقق سرمایه‌گذاری موفق عمل کرده‌اند.

وی در پایان تصریح کرد: به مراتب بیشتر از این عدد، جلب سرمایه گذاری داشتیم که از طریق موافقتنامه‌ها ممکن شده است. البته این شاخص در آمار‌های ما خیلی جایی ندارد. امسال بعد از ۲۷ سال که مناطق آزاد در کشور ایجاد شده‌اند، برای اولین بار به صورت متمرکز نوبت دوم رویداد‌های افتتاح مناطق آزاد را در سال ۹۹ برگزار کردیم و امیدواریم نوبت سوم آن را نیز افتتاح کنیم. برای نیمه اول سال ۱۴۰۰ و نیز نیم سال دوم دولت بعدی، رویداد‌های افتتاح را نیز خواهیم داشت و طوری برنامه‌ریزی کرده‌ایم که هر یک از رویداد‌ها حداقل ۱۰ هزار میلیارد تومان ارزش سرمایه‌گذاری داشته باشد.