اقتصاد کیش- سرویس گزارش- مهر ماهی که همه ساله نوید آغاز فصل مدرسه را می دهد بهانه ای شد تا نگاهی دوباره به وضعیت آموزش و پرورش کیش داشته باشیم. مهرماه امسال و سال تحصیلی 1400-99 با سال های گذشته فرق دارد و به خاطر ویروس کوید 19 در سراسر کشور به شکل متفاوتی برگزار شد. بر خلاف سایر استان های کشور در جزیره کیش بنا بر تصمیمات شورای سلامت و در جهت کنترل بیماری؛ آموزش و فراگیری مطالب درسی توسط دانش آموزان به صورت صد در صدی به شکل مجازی در حال برگزاری است. جدا از مشکلاتی که این روزها خانواده ها در بستر مجازی مانند: کندی سرعت اینترنت؛ عدم دسترسی برخی خانواده ها به تبلت و یا گوشی های هوشمند، بروز ناهماهنگی ها و یا اشکالاتی در شبکه شاد، مشکلاتی که خانواده های شاغل برای آموزش فرزندان خود در منزل با آن روبرو هستند و... موضوع این گزارش به طور خاص مشکلات ساختاری آموزش و پرورش جزیره کیش است.

 آموزش و پرورش کیش متاسفانه سال ها است که با مشکلات و مسائلی درگیر است و این مسئله باعث شده که شاخص کیفیت اموزش و پرورش در این منطقه در مقایسه با سایر مناطق کشور در حد پایینتری ارزیابی شود. جابجایی و تغییر زود هنگام مدیران آموزش و پرورش و عدم بهره برداری صحیح از امکانات در طول مدت خدمت منطقی مدیریت یکی از دلایل عمده ناکامی آموزش و پرورش کیش در ارتقای کیفیت به صورت ادامه دار است. با تغییر مدیران رویه و سیاست‌ها نیز تغییر می‌کند و گاه تغییر مدیران تاثیرات زیادی بر وضع آموزشی می‌گذارد.

سیستم آموزشی کیش را می توان به چهارضلعی تشبیه کرد که وزارت آموزش و پرورش کشور، اداره کل آموزش و پرورش استان هرمزگان، سازمان منطقه آزاد کیش و اداره آموزش و پرورش جزیره کیش اضلاع آن هستند و برای ارتقاء این سیستم چاره ای جز همکاری و هم افزایی تنگاتنگ نیست ارتباط این نهادها است که در نهایت موجبات ارتقاء سیستم را فراهم می کند.

جزیره کیش با بیش از ۹ هزار دانش آموز در مقاطع مختلف تحصیلی دارای جمعیتی جوان و فعال است. که این تعداد در حدود ۱۱ دبستان و ۱۲ دبیرستان کیش مشغول تحصیل هستند و حدود ۲۵ در صد کل جمعیت جزیره کیش راتشکیل می‌دهند.

شهریه های بالا، کمبود کادر آموزشی، محدویت فضاهای آموزشی، فرسودگی برخی ساختمانهای مدارس و کلاسهای درس و کیفیت پایین سطح آموزش و تنگناهای مالی معلمان؛ کیفی سازی آموزش و حرکت به سمت آموزش هوشمند؛ تعامل والدین با معلمان و فرزندانشان از مهمترین موضوعات آموزش و پرورش کیش محسوب می شود که در این گزارش نگاهی به آن خواهیم داشت:

معلمانی که ماندگار نیستند

کارشناسان می گویند: پایین بودن سطح حقوق، مشکل تامین مسکن، بالابودن هزینه های زندگی در کیش، سنگینی نرخ خدمات حمل و نقل بویژه حمل و نقل هوایی از مهمترین موانع جذب معلمان مجرب در بخش آموزش و پرورش کیش است و همین امر موجب پایین بودن کیفیت آموزش در این جزیره است.

این کارشناسان معتقدند: سطح حقوقی کارکنان آموزش پرورش در منطقه آزاد کیش و سطح و کیفیت تدریس باید مطابق با دستورالعمل های مدارس خارج از کشور باشد تا زمینه تحول در این بخش فراهم شود و این موضوع هم بارها توسط مدیران سازمان منطقه آزاد کیش مورد تاکید قرار گرفته است. در حال حاضر هزینه‌های بالای اجاره مسکن و تأمین نیازهای اولیه  فرهنگیان و معلمان ساکن این جزیره به مراتب بیشتر از همکاران خود در سرزمین اصلی است و آنها دست به گریبان مشکلات معیشتی هستند که متأسفانه این امر سبب شده که به ناچار این عزیزان به سمت شغل دوم و سوم سوق داده شوند و بعد از مدتی متاسفانه نیروهای ماندگاری برای سیستم آموزشی جزیره نخواهند بود.

 با توجه به شرایط زندگی، هزینه‌های تردد و قیمت بالای مسکن بسیاری از نیروهایی که درخواست تدریس در کیش را می‌دهند پس از ورود به کیش و مشاهده شرایط، اعلام انصراف می‌کنند که تامین نیروی انسانی مورد نیاز را با مشکل مواجه می‌کند به همین دلیل تامین نیروی مورد نیاز از جزیره با آموزش ها و ارائه مشوق های لازم می‌تواند به تثبیت نیروها کمک کند. به گفته برخی کارشناسان؛ بهره‌گیری از نیروهای خرید خدمت، ایجاد تجهیزات و فضای فیزیکی مورد نیاز آموزشی، ساخت مجتمع‌های آموزشی موجب کاهش هزینه‌ها در این حوزه می‌شود.

کمبود از جنس کلاس درس  

بحث کمبود کلاس درس و فضای آموزشی در جزیره کیش موضوعی جدیدی نیست. در کیش با مدارسی رو به رو هستیم که یک سوم استاندارد فضاهای آموزشی کشور را نیز ندارند. مناطقی که چالش تراکم جمعیت دانش آموزی، کمبود سرانه فضای آموزشی و بافت فرسوده را همراه با هم دارند. هر چند در سالهای اخیر این موضوع مورد توجه مسئولان قرار گرفته است و به سرانه آموزشی جزیره کیش افزوده شده اما همچنان این کمبود حس می شود با توجه به جمعیت جزیره کیش ولزوم آینده نگری؛ نپرداختن به این موضوع جزیره کیش را با مشکلات جدی روبرو خواهد کرد.

چرایی شهریه بالا در سال تحصیلی کرونایی

تقاضای شهریه‌های میلیونی و بالای مدارس غیردولتی برای سال تحصیلی کرونایی دانش‌آموزان که هنوز وضعیت حضور فیزیکی آنها در کلاس‌های درس مشخص نیست و در جزیره کیش نیز آموزش‌ها کاملاً مجازی خواهد بود، به یکی از چالش‌های خانواده‌ها در سال تحصیلی جدید تبدیل شده است و خانواده‌ها می‌گویند مدارس غیردولتی، شهریه کامل خود را مطالبه می‌کنند. در این رابطه محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش درباره چرایی شهریه بالای مدارس غیر دولتی برای سال تحصیلی کرونایی می‌گوید: گفتگویی را با مؤسسان مدارس غیردولتی داشتم وعنوان کردم با یک شرایط متفاوت مواجه هستیم این شرایط متفاوت عملکرد همه ما را تحت تأثیر قرار می‌دهد از جمله عملکرد مدارس غیردولتی. هزینه‌های مدارس غیردولتی در شرایط کرونا کاهش نداشته است یعنی بخشی از شهریه مربوط به اجاره فضای آموزشی است و بخش مهمی از آن بابت حقوقی که به معلم می‌دهند اما در این شرایط اگر بناست آموزش مجازی ارائه شود، به مؤسسان مدارس غیردولتی توصیه کردم برای کاستن از هزینه‌ها تعداد کسانی که می‌توانند به این مدارس بیایند را افزایش دهند، یعنی یک مدرسه مجازی درست کنند و افراد بیشتری را با هزینه کمتر پوشش دهند تا بتوانند شرایط خود را در  این وضعیت حفظ کنند.

بخشی از افزایش شهریه طبیعی است

همچنین مسعود ثقفی سخنگوی آموزش و پرورش نیز درباره تعیین شهریه مدارس غیردولتی در وضعیت سال تحصیلی کرونایی که دانش آموزان حضور کمتری در مدارس دارند، اظهار کرد: به هر حال مقداری افزایش شهریه طبیعی است اما باید تحت لوای قانون باشد؛ در مدارس غیردولتی شهریه ثابت و فوق برنامه داریم، شهریه ثابت مبلغی است که مصوب شده و بابت هر نوع خدماتی که مدرسه ارائه می‌دهد اعم از حضوری و غیرحضوری قابل دریافت است، درباره فوق برنامه‌ها در صورت ارائه خدمات از سوی مدرسه است که اولیا باید شهریه را پرداخت کنند.

ثقفی در پاسخ به این پرسش که مدارس می‌گویند فوق برنامه‌ها را به صورت مجازی ارائه می‌دهیم، عنوان کرد: فوق برنامه مثلاً بردن دانش‌آموزان به اردو است چگونه می‌توان آن را به صورت مجازی انجام داد، ممکن است برای آموزش کلاس‌های خاص مثلاً برای درس ریاضی و مواردی که می‌خواهند زمان بیشتری اختصاص دهند، از دبیر بخواهند بیشتر در فضای مجازی حضور پیدا کرده و کار بیشتری انجام دهد که این قابل قبول است اما اگر همه هزینه‌های فوق برنامه را بخواهند به چشم اینکه کلاس فوق برنامه تقویتی برای دانش‌آموزان خواهیم داشت ببینند این نادرست و غیرقانونی است.

وی درباره اینکه خانواده‌ها چگونه می‌توانند این را تشخیص دهند وقتی نمی‌دانند فوق برنامه چه بوده و چه میزان از آن ارائه شده است همچنین بخشی از شهریه فوق برنامه سال گذشته نیز به اولیاء برنگشته است، افزود: بسیاری از خانواده‌ها تشخیص می‌دهند اما به فرض اینکه نتوانند بررسی را انجام دهند واحد مدارس غیردولتی در ادارات آموزش و پرورش وجود دارد و نماینده‌ای ناظر بر مدارس غیردولتی دارند که می‌تواند به صورت شفاف بگوید در این مدرسه به ازای خدماتی که ارائه شده است باید چقدر شهریه دریافت شود و بیشتر از آن خارج از قانون بوده و مدرسه مطالبه اجباری می‌کند.

80 درصد ثبت‌نام‌ها در مدارس غیردولتی مشابه سال قبل

وی درباره بازگشت برخی دانش‌‌آموزان از مدارس غیردولتی به دولتی به دلیل هزینه سنگین آموزش مجازی گفت: از اوایل تابستان به این موضوع فکر می‌کردیم که ممکن است چنین وضعیتی را داشته باشیم و راهکارهایی برای آن پیش بینی کردیم البته بیش از 80 درصد ثبت‌نام‌های مدارس غیردولتی مشابه سال قبل است تعداد افرادی که احتمال دارد به مدرسه غیردولتی نروند شاید کمتر از 15 درصد باشد و برای آن پیش‌بینی کردیم.

ثقفی مطرح کرد:‌ تصور می‌کنم مدارس غیردولتی روش‌هایی را انتحاب کردند تا دانش‌آموزان خود را حفظ کنند به عنوان مثال ابزارهای خوبی در بحث تکنولوژی آموزشی برای آموزش غیرحضوری استفاده می‌کنند و این موارد برای اولیا انگیزشی خواهد بود، ظاهر قضیه این است که مشکل آنقدر بزرگ و جدی نیست.

وی گفت: خانواده‌ها اگر با مواردی مواجه شدند که هزینه‌های بیشتری مطالبه می‌شود با واحد ارزیابی عملکرد آموزش و پرورش تماس بگیرند،اگر این مسائل را تنها در جمع خودشان مطرح کنند کمکی به حل مسئله نمی‌کند و باید کار را از روال قانونی پیگیری کنند.

جدای از قوانین کشوری در موضوع شهریه های بالای مدارس غیر انتفاعی، گویی جزیره کیش متفاوت عمل می کند و   بررسی آماری خبرنگار ما حاکی از آن است در جزیره کیش در مقایسه با سایر استان ها شهریه های بالاتری از خانواده های دانش آموزان اخذ می گردد؛ برای مثال در استان هرمزگان حداقل شهریه در مدارس غیر انتفاعی در مقطع ابتدایی 1600000 و حداکثر آن 3000000، متوسطه اول 1500000 تا 5000000، متوسطه دوم 3000000 تا 11000000 میلیون تومان است. میزان شهریه در برخی استان های بزرگ نیز در پی می آید: تهران : مقطع ابتدایی 2000000 تا 15000000، متوسط اول 4500000 تا 17000000، متوسطه دوم 7000000 تا 35000000 ؛اصفهان: مقطع ابتدایی 2500000 تا 7000000، متوسطه اول 4900000 تا 11000000 و متوسطه دوم 3000000 تا 17000000 ؛ شیراز: مقطع ابتدایی: 1600000 تا 3500000، متوسطه اول : 2200000 تا 4800000، متوسطه دوم 2800000 تا 10000000 است.  میزان این شهریه ها در حالی است که بسیاری از خانواده های کیش معتقدند در تهران و شهرهای بزرگ شهریه مدارس غیر دولتی دست کم ۲۰ درصد از مدارس کیش پایین تر است و خدمات بهتری هم به دانش آموزان داده می شود. به هر حال مبالغ اخذ شهریه های بالا باید مورد توجه جدی مسئولان قرار گیرد و این موضوع به عنوان یکی از دغدغه های مهم خانواده ها بررسی و کارشناسی شود.

هوشمند سازی مدارس؛ درشعار بلی در عمل نه

هوشمند سازی مدارس مد نظر مدیران نیز موضوعی است که در عمل توفیق چندانی نیافته است.اگر آموزش در محیط یاددهی و یادگیری الکترونیکی باشد، می‌تواند تا ۹۰ درصد افزایش پیدا کند و رسالت کلاس‌های هوشمند هم همین است.همان‌طور که مسوولان معتقدند فناوری اطلاعات و ابزارهایی که در زمینه کامپیوتری مطرح هستند، آموزش را دگرگون کرده‌اند. با این ابزار می‌توان هوش دانش‌آموزان را تغییر داد. دانش‌آموزان قابلیت یادگیری دارند و استفاده از ابزار فناوری اطلاعات هوش آن‌ها را افزایش می‌دهد و این موضوع در تحقیقاتی که در دنیا انجام شده به اثبات رسیده است.

هوشمند سازی مدارس باید با هدف کیفی سازی آموزش هدفگذاری شود. هوشمند سازی تعریف ویژه ای دارد که باید منجر به توسعه موقعیت های تربیتی، تسهیل یادگیری، یادگیری بر اساس چند حس، توسعه فرصت و مسیر های یادگیری و تربیت  ایده ال شود، در ضمن تسهیل امورات اداری و مدیریتی هم بخشی از اهداف هوشمند سازی است که در جزیره کیش می تواند با توجه به بسترهای موجود انجام و الگوی کشور باشد. بارها به این موضوع در نشست ها و جلسات مختلف در جزیره کیش تاکید شده است و به غیر از تعداد محدودی از مدارس غیر انتفاعی که کم و بیش به این سمت رفته اند؛ متاسفانه در حد شعار باقی مانده است.

لزوم مشارکت اولیاء در امور فرزندان نه صرفا به خاطر بعد مالی

البته مشارکتی که شاید صرفا بُعد مالی آن همواره برجسته شده است در حالی که ابعاد بسیار مهم تری همچون درگیر شدن والدین در امور آموزشی و پرورشی دانش آموزان نیز وجود دارد که از نگاه متولیان امر در حوزه آموزش کیفی غافل مانده است.

صاحب‌نظران تعلیم و تربیت معتقدند که مشارکت والدین اغلب به عنوان یک جزء مهم در سنگ بنای آموزش کودکان محسوب می شود. مشارکت و درگیری در امور مدرسه، زندگی تحصیلی فرزند چه در موفقیت و پیشرفت عملکرد تحصیلی و چه در لذت بردن از  مدرسه تفاوت معناداری ایجاد می کند.

تحقیقات نشان داده است که  مشارکت والدین با بهبود رفتار، حضور منظم و نگرش مثبت در دانش آموزان در ارتباط است. علاوه بر این مشارکت، به دانش آموزان نشان می دهد که اولیاء به آموزش و تحصیل آنها اهمیت می دهند. این به خودی خود باعث می شود کودکان از اهمیت بخشی والدین به آموزش قدردانی و درک کنند که والدین کاری را انجام می دهند که هدف‌دار است.

مشارکت والدین یک شبکه پشتیبانی برای کودکان فراهم می کند، این مسئله به ویژه در مواجهه با موانع موجود در مدرسه یا سایر چالش ها، نحوه دوستی با دانش آموزان دیگر و یا فعالیت های خارج از برنامه درسی بسیار مهم است. همچنین این بدان معنا خواهد بود که شما می دانید مسیر آموزش فرزندتان به کجا می رود و قادر هستید بخشی از فراز و فرودها را با وی طی کنید. در نتیجه کودکانی که والدین آنها در امور مدرسه درگیر بمانند احتمالا از عزت نفس بالاتری برخوردار بوده، دارای انگیزه بیشتری هستند و تمایل به دستیابی به نمرات بهتری دارند.

مشارکت در آموزش و پرورش، تقویت انگیزه و فراهم آوردن نظم و انضباط کودکان، برای والدین مزایای بسیاری دارد. والدین با گام برداشتن همراه فرزند پسر یا دختر در فرایند یادگیری، به نیازهای عاطفی و اجتماعی آنان حساس خواهند شد و با آنها بیشتر آشنا می شوند.

مشارکت والدین باعث ایجاد و تقویت پیوندها با فرزندان می شود و می تواند اعتماد به نفس آنان را نسبت به فرزندپروری و هرگونه تصمیم گیری در هنگام تحصیل فرزند افزایش دهد. همچنین باعث ایجاد روابط قوی تر با عوامل اجرایی و آموزشی مدرسه می شود و منجر به برقراری ارتباط روشن تر بین معلمان، والدین و فرزندان خواهد شد. این می تواند اعتماد به نفس بیشتری به رویکرد مدرسه در فرآیند آموزش و یادگیری دهد. مدارسی که ارتباط و تعامل بالایی با والدین دارند، تمایل به تجربه حمایت های بهتر جامعه و شهرت مثبت را نیز دارند. همچنین، وقتی کودکان رویکرد یکپارچه ای را برای آموزش خود بین والدین و مدرسه مشاهده می کنند، اهمیت یادگیری و مطالعاتشان را بیشتر درک می کنند.

تحقیقات نشان می دهد که دو سوم معلمان معتقدند مشارکت والدین در آموزش منجر به عملکرد بهتر در مدرسه می شود. همانطور که قبلا نیز اشاره شد، کودکان تمایل دارند به نمرات بهتری دست پیدا کنند و وقتی والدین درگیر می شوند، انگیزه بیشتری پیدا می کنند.