در این باره دکتر رضا واعظی، استاد رشته مدیریت دولتی دانشگاه علامه طباطبائی با اشاره به اینکه مدیریت یک علم است و کسی که دارنده این علم نیست نمی تواند مدیرموفقی باشد، می گوید: "باورعلم بودن مدیریت در ایران یا وجود ندارد یا در صورت وجود، خیلی ضعیف است. علم باوری، یکی از وجوه تمایز ملل پیشرفته نسبت به ملل کمتر توسعه یافته است. که متاسفانه در کشور ما مدیران و مسئولان این  حقایق را باور ندارند و  آنچه با عنوان مدیریت در ایران شاهد هستیم، مجموعه ای از روش های مبتنی بر تصادف، آزمون و خطا و اعمال خودسرانه است که هیچ پشتوانه علمی  و حرفه ای ندارد. تمام این ها برداشت های تجربی مدیران هستند که با آن پیش می روند. اینگونه عمل کردن مدیریت نیست و مبنای تمام آن ها تصادف است.

واعظی با اشاره به اینکه پرقدرت ترین کار برای بی قدرت کردن مدیریت سازمان ها، تهی کردن توان آن ها از دانایی و افراد متخصص است می گوید: اگر قرار است سازمان ها با قدرت و به بهترین شکل اهداف اساسی و منافع جامعه را تامین کنند باید مملو از دانش، دانایی و شایستگی شوند.  یکی از مفاهیم بنیادین در مدیریت، شایسته سالاری است. شایستگی به این معنا است که افرادی که بیشترین تخصص، دانش و علاقه مندی برای خدمت در فضای سازمانی و جمعی را دارند به کار گمارده شوند. با این حال در بسیاری از سیستم های مدیریتی، شاهد آن هستیم که مدیران بالا دستی، افرادی که فامیل، هم قبیله و هم فکر خود هستند را وارد سازمان می کنند. ممکن است در یک سازمان با انتخاب غیرشایسته‌ها در کوتاه مدت رضایت طرفین به هم فراهم شود؛ اما شرایط در میان مدت تغییر می کند. افراد ناشایست و غیرمتخصص، پس از گذشت مدتی در به ثمر رساندن ماموریت های محوله عاجز می شوند. به دنبال این عجز، سازمان نیز در به دست آوردن نتایج شکست می خورد. در این شرایط انتخاب افراد ناشایست گریبان مدیر بالادستی را خواهد گرفت. باید دانست کسی بهترین خدمت را ارائه می دهد که شایسته ترین است نه مطیع ترین...

با ذکر این مقدمه باید گفت اگر بخواهیم مفهوم واژه سوء مدیریت و در واقع حکمرانی نامطلوب را درک کنیم و مثالی واقعی از آن بزنیم می توان به دبیر خانه شورایعالی مناطق آزاد و یا سازمان های مناطق آزاد اشاره کرد. دبیر خانه شورایعالی مناطق آزاد خصوصا در سال های اخیر آسیب های زیادی به دلیل سوء مدیریت دیده و دقیقا تصویب  و پیروی از انواع آیین نامه ها و بخش نامه های مغایر با روح قانون چگونگی اداره مناطق آزاد نیز از آثار ماندگار ناشی از سوء مدیریت ها است. این موضوع دقیقا زمانی بیشتر درک می شود که وقتی مدیری باتجربه و کاردان بر راس کار قرار می گیرد نتایج شگفت انگیزی را شاهد هستیم و آنگاه است که در می یابیم وجود مدیر حرفه ای و کاربلد تا چه اندازه می تواند بر کیفیت حاکم بر منطقه و ایجاد حس رضایتمندی افکار عمومی تاثیر گذار باشد. دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد امروز با سکانداری حدود سه ماهه دکتر رضا مسرور و در همین مدت زمان اندک توانسته است تغییراتی شگرف را در سیاست های دبیر خانه بوجود آورد که در طول حداقل ده سال اخیر کمتر شاهد آن بوده ایم. رضا مسرور با دارا بودن مدرک MBA از دانشگاه شهید بهشتی تهران و فوق لیسانس مدیریت با گرایش سیستم‌ها، تحصیلات آکادمیک قوی در زمینه مدیریت و اقتصاد ید طولایی در مدیریت مناطق آزاد دارد و از سوابق او می توان به ریاست هیات مدیره شرکت سرمایه‌گذاری و توسعه کیش، معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد کیش، مشاور مدیرعامل در امور اقتصادی و سرمایه‌ٰگذاری منطقه آزاد کیش، عضو هیأت مدیره شرکت خدمات گردشگری کیش، عضو هیأت مدیره شرکت آب و برق کیش، عضو هیأت مدیره مرکز توسعه تجارت کیش، ریاست کارگروه رفع موانع صادرات مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری ،  سرپرست معاونت عمرانی سازمان منطقه آزاد ماکو  و مدیر عامل سازمان منطقه آزاد انزلی اشاره کرد.

همین سوابق کافی است که دریابیم یک مدیر با تجربه چقدر می تواند به بهبود کارایی و عملکرد سازمان متبوعه خود کمک نماید. عملکرد سه ماهه دکتر مسرور نشان می دهد که او به جای دخالت های بی مورد در اداره امور سازمان های مناطق آزاد به بدنه دولت رفته و سعی در رفع تناقضات و بخشنامه های مغایر با قانون چگونگی اداره مناطق آزاد و بازگرداندن مزیتهای فراموش شده آن  را دارد. مسرور با نگاه درست و کارشناسی شده و بر اساس تجربه موفق خود در بدنه سازمان های مناطق آزاد به خوبی با مشکلات و محدودیت ها آشناست و بدون سر و صدا و ایجاد شوهای تبلیغاتی سعی در بازگرداندن ماموریت های مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به ریل اصلی خود دارد. با ادامه این روند؛ همکاری و تقویت تعامل سازمان ها با دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ارتباط موثر با بدنه دولت می توان امیدوار به بازگرداندن مزیت ها، عمل به قانون، درخشیدن دوباره مناطق آزاد، رشد و توسعه اقتصادی و ایجاد بازوی کمکی برای دور زدن تحریم ها و فعال شدن دوباره سرمایه گذاری های داخلی و خارجی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بود.

مسرور که مدارج ترقی خود را گام به گام در مناطق آزاد طی کرده است با نگاهی به عملکرد مثبت اش در ماههای اخیر این نتیجه حاصل خواهد شد که او به عنوان یکی از مدیران با سابقه مناطق آزاد کشور می تواند این مناطق را بار دیگر به روزهای اوج خود بازگرداند. مسرور با ظرفیت و چالش‌های مناطق آزاد به خوبی آشناست و در عین حال با توجه به ارتباط خوبی که با ارکان تیم اقتصادی دولت دکتر پزشکیان دارد توانسته است در جایگاه دبیر در پیشبرد اهداف مناطق آزاد تا کنون نقش موثری ایفاء نماید و خبرهای منتشر شده از دبیر خانه تا کنون مانند تصویب‌نامه مجوز ورود خودروهای نو به مناطق آزاد یا پیگیریها در مورد بازگرداندن کیش ایر به منطقه آزاد کیش و یا اخبار منتشر شده در مورد مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی گواه این موضوع است.

مروری بر برنامه‌ها و سیاست‌های کلان در مناطق آزاد که دکتر رضا مسرور؛ دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی در اولین جلسه شورای معاونین و مدیران عامل مناطق آزاد عنوان کرد نشان از اهمیت دیدگاه و نگاه تحولی او و مدیران منصوب شده اش دارد. دکتر مسرور در این باره گفت: توسعه زیرساخت‌ها، وحدت و وفاق ملی با مجلس و قوه قضاییه در اصلاح و بهبود قوانین و مقررات و رفع موانع جذب سرمایه‌گذاری‌های داخلی و خارجی و تحقق منویات مقام معظم رهبری در جهش تولید و ایجاد اشتغال و برنامه های اقتصادی دولت چهاردهم اولویت های مهم در برنامه‌ریزی‌ها و سیاست گذاری های مناطق آزاد خواهد بود.

دکتر مسرور  در این نشست به اجرای مدیریت مبتنی بر هدف در دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی اشاره کرده و می افزاید : مدیریت مبتنی بر هدف نیازمند مشارکت فعال کارکنان در تعیین اهداف و برنامه‌ریزی دقیق برای دستیابی به آن است و اجرای این روش می‌تواند به بهبود عملکرد و افزایش کارایی دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد کمک کند.

وی در ادامه بر تشکیل کمیته ساده‌سازی فرآیندها و مقررات در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی تاکید کرد و گفت: ساده‌سازی فرآیندها، هم موجب حکمرانی مناسب و مطلوب می‌شود و هم رضایتمندی ساکنان و فعالان اقتصادی مناطق را به همراه خواهد داشت.

دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با بیان اینکه اشتراک تجربیات و ایده‌های خلاق مدیریتی و اجرایی در مناطق آزاد می‌تواند باعث رشد، حرکت و جهش در سایر مناطق شود، می افزاید: سازمان‌های مناطق آزاد باید ایجاد کمیته انتقال تکنولوژی را اولویت کاری خود قرار دهند و از بخش خصوصی و سازمان‌های مردم نهاد برای افزایش کارایی و بهبود فضای کسب و کار استفاده کنند.

در ادامه این گزارش نگاهی به برخی اقدامات منحصر بفرد دکتر مسرور خواهیم داشت تا بیشتر دریابیم که مدیرانی چون او چگونه با رایزنی ها و پیگیریها و ایجاد تعاملات مثبت با بدنه دولت می توانند مشکلات و گره های بسته و مبتلابه مناطق آزاد را یکی پس از دیگری باز نمایند؛ مشکلاتی که تا پیش از این امید زیادی به حل آن ها نبود:

*دبیرخانه مناطق آزاد مرجع هماهنگی دستگاه های اجرایی در مناطق آزاد دستگاه های اجرایی در مناطق آزاد شد. در این راستا با پیگیری‌های ویژه «رضا مسرور» دبیر شورایعالی مناطق آزاد و طی ابلاغیه دبیر هیئت دولت، دبیرخانه شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مرجع هماهنگی دستگاه های اجرایی در مناطق آزاد  کشور شد.در این ابلاغیه آمده است: طبق بند «الف» ماده (65) قانون احکام دایمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب 1395، مدیران سازمان‌های مناطق آزاد به نمایندگی از طرف دولت، بالاترین مقام منطقه محسوب می‌شوند و کلیه وظایف، اختیارات و مسئولیت‌های دستگاه‌های اجرائی دولتی مستقر در این مناطق به استثنای نهادهای دفاعی و امنیتی به عهده آن‌ها است.در ادامه نامه آمده است همچنین به موجب تصویب‌نامه شماره 160651/ت59959 هــ مورخ 02/09/1401 با اصلاحات بعدی آن، ایجاد هماهنگی، هدایت، سیاست‌گذاری و نظارت بر سازمان‌های مناطق آزاد، در صلاحیت شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری – صنعتی و ویژه اقتصادی می‌باشد و بر این اساس، مقررات‌گذاری‌های پراکنده از سوی مراجع گوناگون در زمینه این مناطق، موجب سردرگمی فعالان اقتصادی در مناطق یاد شده خواهد بود. ضروری است قبل از هرگونه مقرره تأثیرگذار بر مناطق آزاد، هماهنگی‌های لازم با دبیرخانه شورای‌عالی  مناطق آزاد به عمل آید.مصوبه فوق را سید کامل تقوی نژاد دبیر هیئت دولت به کلیه  وزارت خانه ها و اعضاء هیئت دولت ابلاغ کرده است.

*تصویب‌نامه مجوز ورود خودروهای نو به مناطق آزاد هم از جمله اقدامات مثبت مسرور بود. چندی پیش دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با صدور اطلاعیه‌ای از مصوبه اصلاح تصویب‌نامه هیات وزیران در خصوص واردات خودروهای نو (سواری و ون) در چهارچوب قوانین و مقررات مناطق آزاد کشور خبر داد.براساس این اطلاعیه با پیگیری‌های ویژه دبیر شورای‌عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مصوبه هیات وزیران در خصوص اصلاح تصویب‌‌نامه قبلی واردات خودروهای نو در مناطق آزاد تصویب و ابلاغ گردید. براساس این تصویب‌نامه مجوز ورود خودروهای نو (سواری و ون) به مناطق آزاد بلامانع خواهد بود.لازم به ذکر است براساس بند(3) ماده (6) واردات خودروهای نو؛ واردات خودروهای سواری و ون به مناطق آزاد تجاری -صنعتی در چهارچوب قوانین و مقررات مناطق مذکور و این آیین نامه مجاز اعلام شد.

*در راستای رویکرد توسعه گردشگری در مناطق آزاد هم در گام نخست؛ بازگردانی کیش‌ایر به سازمان منطقه آزاد کیش در دستور کار قرار گرفت. دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در اطلاعیه‌ای اعلام کرد:

«دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی همسو با نگاه توسعه‌ای دولت چهاردهم برای رونق بیش از پیش حوزه گردشگری و با اشرافیت نسبت به مسائل کلان حوزه مربوطه و بر مبنای اجماع نظرات کارشناسان این حوزه، یکی از ملزومات در توسعه بسترهای حضور هم میهنان عزیز، تعداد پروازهای مستمر روزانه و خدمات بیشتر بوده است.از این رو با دستور دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در گام نخست و در راستای مطالبه فعالین حوزه‌های اقتصادی ـ گردشگری با همراهی وزارت اقتصاد، نسبت به بازگردانی شرکت هواپیمایی کیش‌ایر به سازمان منطقه آزاد کیش اهتمام ورزیده و اقداماتی در حال انجام است. نگاه توسعه‌ای برای اجرای برنامه های لازم جهت تنظیم بازار گردشگری، هدف اصلی این رویکرد است.

*پیگیری دولت برای اصلاح مالیات بر ارزش‌افزوده هم از دیگر امور مهم و حیاتی برای مناطق آزاد بود و اصلاح قانون حذف معافیت مالیات بر ارزش‌افزوده یکی از پیگیری‌های دولت در این زمینه است .در واقع اندیشه اولیه ایجاد این مناطق، افزایش سرمایه‌گذاری‌ها، ایجاد مشوق و مزیت‌های اقتصادی در این مناطق بوده است؛ اما به‌مرور بافاصله گرفتن سیاست‌گذاران از اندیشه اولیه ایجاد مناطق آزاد، مزایای این مناطق یکی پس از دیگر بازپس گرفته شد و سرمایه‌گذاری در این مناطق دیگر جذابیت خاصی نسبت به سرزمین اصلی نداشت و اصلاح مالیات بر ارزش افزوده در مناطق آزاد بارقه امیدی برای سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی ایجاد نمود.

حرف آخر....

در آخر اینکه نمونه تحول ‌زای مدیریتی از یک سو و تاثیرات مثبت آن در میان افکار عمومی مردم، نشان دهنده آن است که هر چند پشتیبانی، حمایت دولتی، جذب سرمایه گذار، منابع انسانی کارآمد و… ملزومات توسعه و پیشرفت مناطق آزاد بوده و هست  و خلاصه اینکه امروزها دکتر مسرور بدون هیاهو و شلوغ بازی  با آرامش و تفکر و خرد ورزی  با باورمندی به وظایف و مسئولیت  و جایگاه واقعی دبیرخانه  با اعتقاد به  حکمرانی مطلوب  بجای ورود و دخالت در امور سازمان های مناطق آزاد در حال رایزنی با مجلس و دولت و سایر دستگاههای اجرایی  کشور برای حل مشکلات مناطق آزاد است  یعنی همان کاری که باید ماموریت  واقعی و درست دبیرخانه مناطق آزاد باشد. این یعنی امروز دبیرخانه در جایگاه و مسیر درست قرار گرفته است .