به گزارش خبرنگار اقتصاد کیش؛ نرخ های جدید بلیت هواپیما در حالی بر روی برخی سایت ها و از سوی شرکت های هواپیمایی اعلام شده که صدای مسافران در آمده و هیچ نهادی هم نسبت به این موضوع واکنشی نشان نمی دهد؛ گویی در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری نه تنها صدای مردم شنیده نمی شود بلکه مسئولان هم خود را پاسخگو نمی بینند!

افزایش یکباره قیمت بلیت هواپیما از زمانی آغاز شد که دیوان عدالت اداری مصوبه سران قوا مبنی بر اینکه قیمت گذاری بلیت هواپیما در ستاد تنظیم بازار انجام شود را بر اساس حکم برنامه پنجم توسعه لغو کرد.

شرکت های هواپیمایی و برخی ایرلاین های خصوصی در آذرماه ۱۴۰۲ در اعتراض به دامنه نرخی مصوب شده قیمت بلیت هواپیما به دیوان عدالت اداری شکایت کردند تا بر اساس برنامه پنجم توسعه نرخ بلیت هواپیما آزادسازی شود.

دیوان عدالت اداری هم مصوبه قیمت گذاری بلیت پروازهای داخلی را ابطال و اعلام کرد که «نرخ گذاری در حوزه حمل ونقل هوایی در موضوع نرخ گذاری تکلیفی دولت قرار نمی گیرد و عرضه و تقاضا نرخ خدمات را تعیین می کند». این موضوع اگر چه با اعتراض وزارت راه وشهرسازی مواجه شد و با درخواست اعمال ماده ۹۱ مواجه و حکم صادره به حالت تعلیق درآمده بود اما در ۲۶ خرداد ۱۴۰۳ دیوان عدالت بر رأی صادره قبلی خود تأکید کرد.

 ستاد تنظیم بازار و شورای عالی هواپیمایی نقشی در تعیین قیمت بلیت ندارند

به این ترتیب و با رأی دیوان عدالت اداری، ستاد تنظیم بازار و شورای عالی هواپیمایی نقشی در تعیین قیمت بلیت پروازهای داخلی ندارند. اما با وجود اینکه هیچ افزایش قیمتی در نرخ بلیت هواپیما از سوی شورای عالی هواپیمایی کشوری یا ستاد تنظیم بازار یا شورای عالی هماهنگی ترابری اتفاق نیفتاده، برخی شرکت های هواپیمایی به واسطه رأی صادره آذرماه ۱۴۰۲ دیوان عدالت اداری اقدام به افزایش قیمت بلیت ها کرده اند.

اما «محمد محمدی بخش» رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان اینکه طبق ماده ۶ قانون هواپیمایی کشوری تعیین نرخ بلیت هواپیما بر عهده این سازمان است، گفت: مادامی که رای دیوان عدالت اداری جاری است، نرخ گذاری با هماهنگی شرکت های هواپیمایی متناسب با توسعه شبکه پروازی و سایر مولفه ها انجام می شود.

 نرخ گذاری متناسب با توسعه شبکه پروازی

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت : مادامی که این رای دیوان عدالت اداری جاری است، سازمان هواپیمایی کشوری در نظر دارد با هماهنگی شرکت های هواپیمایی و متناسب با توسعه شبکه پروازی و سایر مولفه ها نرخ گذاری انجام شود و این سازمان به عنوان ناظر در خصوص نرخ بلیت هواپیما ورود پیدا کند.

هر چند «مهدی دُربین» معاون قضایی دیوان عدالت اداری بر خلاف این اظهارات معتقد است که در برنامه پنجم توسعه اعلام شده است که نرخ بلیت هواپیما باید آزادسازی شود.

اکثر ایرلاین های داخلی با این حکم قیمت های بلیت خود را به یکباره افزایش دادند به طوری که قیمت بلیت هواپیما در مسیر تهران- مشهد که طبق نرخ نامه باید یک میلیون ۴۰۰ هزار تومان می بود در برخی از سایت ها با ۱۰۰ درصد افزایش به ۳ میلیون تومان هم به فروش رفت. مسیر تهران - کیش و بالعکس هم با رقم حدودی سه میلیون و دویست هزار تومان در سایت ها بارگذاری شده است!

 ایرلاین ها نرخ های جدید را بارگذاری خواهند کرد

این افزایش قیمت در برخی سایت ها در حالی است  که «مقصود اسعدی سامانی» دبیرانجمن شرکتهای هواپیمایی اعلام نموده  هنوز افزایش قیمت بلیت هواپیما رخ نداده است.

هر چند وی  با تایید اینکه شرکت های هواپیمایی نرخ های جدید بلیت را روی سایت هایشان بارگذاری خواهند کرد، گفته است که نرخ های فعلی بلیت هواپیما که در بازار است با توجه به اینکه توسط عوامل بازار سیاه تعیین می شود، مورد تایید نیست و معتقدیم آزادسازی باعث می شود نرخ های جدید از نرخی که در بازار سیاه است، کمتر شود.

قانون برنامه پنجم توسعه که به آزادسازی و متنوع سازی نرخ بلیت هواپیما اشاره دارد آمده است که نرخ خدمات فرودگاهی و سایر خدماتی که شرکتهای هواپیمایی از آن استفاده می کنند نیز باید آزاد شود.

پیشتر دبیرانجمن شرکتهای هواپیمایی گفته بود تنها یک درصد مردم از هواپیما استفاده می کنند اگر این فرض درست باشد باید پرسید چرا باید یارانه سوخت ۸۰ میلیون ایرانی نصیب این یک درصد شود. یارانه ای که بر اساس برنامه پنجم توسعه و ششم توسعه باید به نرخ روز تبدیل می شد.

 یعنی ایرلاین ها سوخت مجانی استفاده می کنند !

مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی در این خصوص گفته است که وقتی ما سوخت را به لیتری ۶۰۰ تومان می دهیم یعنی ایرلاین ها سوخت مجانی استفاده می کنند.

وی می افزاید:  نرخ های آزاد سوخت در فرودگاه های خارج از کشور که به هواپیماهای ایرانی سوخت می دهند با دلار این عدد نخواهد بود. وقتی ما همه ظرفیت ها را به خدمت می آوریم، توقع ما چیز دیگری خواهد بود.

بذرپاش اظهار داشت: ما امروز برنامه ششم توسعه را هم پشت سر گذاشته ایم و در سال ابتدایی برنامه هفتم توسعه هستیم و استناد به احکام برنامه پنجم توسعه در شرایط فعلی که در برنامه هفتم هستیم دور از انتظار است.

وی افزود: امروز حدود شش سال از برنامه پنجم گذشته است و متأسفانه با این حکم جدید دیوان عدالت، شاهد رشد بسیار بالایی در قیمت بلیت هواپیما هستیم، ما نمی توانیم به مردم ظلم کنیم چراکه وظیفه دولت ایجاد مکانیزم قیمت گذاری مناسب برای ایجاد تعادل در قیمت است. زمانی که عرضه و تقاضای یک خدمت تراز نیست، نمی توانیم مدیریت نرخ آن را به بازار واگذار کنیم.

بذرپاش تاکید کرد: از رئیس قوه قضاییه و سرپرست ریاست جمهوری درخواست کرده ایم که درخصوص توقف این حکم تمهیدات لازم در نظر گرفته شود. بذرپاش؛ با اشاره به اینکه در چند روز صدور حکم مذکور، رشد جدی قیمت را در پروازهای داخلی شاهد بوده ایم، گفت: از سرپرست ریاست جمهوری درخواست کرده ایم که این موضوع در جلسه سران قوا مطرح شود تا مصوبات لازم در دستور کار قرار گیرد و حقوق مصرف کنندگان رعایت شود.

 آیا باید به مجلس فراخوانده شوند؟

احمد جباری؛ نماینده مردم بستک، بندر لنگه و پارسیان، با اشاره به رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر سلب اختیارات وزارت راه وشهرسازی در مورد تعیین نرخ بلیت هواپیما، گفت: اگر نرخ گذاری بلیت هواپیما فاقد متولی شود، در آن صورت کدام دستگاه باید به مردم و مجلس شورای اسلامی پاسخگو باشد؟ آیا باید هر دفعه یکی از شرکت های هواپیمایی نسبت به افزایش احتمالی نرخ بلیت هواپیما به مجلس فراخوانده شود؟

نماینده مردم بستک، بندر لنگه و پارسیان، تصریح کرد: مادامی که وزارت راه وشهرسازی متولی تعیین نرخ بلیت هواپیما بود، جلسات و دیدارها با وزیر راه وشهرسازی و شرکت های هواپیمایی به طور منظم و منسجم برگزار می شد. بر این اساس همچنان باید مسئولیت آن در اختیار وزارت راه وشهرسازی باشد.

به هر صورت به نظر می رسد شکوائیه ای که ابطال شده است نرخ گذاری در ستاد تنظیم بازار است اما طبق قانون جایگاه شورای عالی هواپیمایی درباره سیاستگذاری همچنان پابرجا است.

رای دیوان عدالت در خصوص آزادسازی نرخ گذاری بلیت هوایپما تاکیدی بر اجرای ماده ۱۶۱ قانون برنامه پنجم توسعه است که در برنامه ششم توسعه نیز بر اجرای آن تاکید شده است.

 قیمت یک ساعت صندلی پرواز !

همچنین مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (ایران ایر) اعلام کرد : قیمت یک ساعت صندلی پرواز در بازه ۴۸ تا ۶۰ دلار متغیر است و در مسیرهایی که کمتر از یک ساعت طول می‌کشند، به دلیل دوره چرخه پروازی (سایکل انداختن)، قیمت آنها گران‌تر از پروازهای بلندتر از یک ساعت محاسبه می‌شود.

وی همچنین در خصوص افزایش قیمت بلیط هواپیما در روزهای اخیر یادآور شد: قیمت بلیت هواپیما با توجه به نوسانات ارزی تعیین می‌شود و قیمت بلیت نیز بستگی به مسیر پروازی دارد.

وی اظهار داشت: قیمت بلیت هواپیما به تناسب و بطور متوسط در هر ساعت صندلی از ۴۸ تا ۶۰ دلار متغییر است و هر ساعت صندلی در مسیرهای کمتر از یک ساعت مثل تهران - اصفهان هزینه‌ای به مراتب گران‌تر دارد.

فرزادی پور ادامه داد: فعلا دستورالعمل تغییر قیمت سوخت یارانه‌ای به شرکت‌ها ابلاغ نشده و این امر جزو اختیارات دولت است.

مدیرعامل ایران ایر تصریح کرد: در شرایط فعلی سقف قیمتی داریم، اما کف قیمت نداریم و نباید خارج از سقف قیمتی که انجمن شرکت‌های هواپیمایی اعلام خواهد کرد فروش داشته باشیم و از سوی دیگر، در استاندارد جهانی معمولا سود شرکت‌های هواپیمایی ۵ درصد درآمد کل محاسبه می‌شود.

  حرف آخر ...

شرکت‌های هواپیمایی از دیوان رای منع مداخله برای قیمت گذاری بلیط هواپیما را گرفته اند. بسیار هم عالی. هم آن‌ها و هم ما، دوستدار اجرای قانون هستیم. منتهی حالا که قیمت گذاری‌ها آزاد شده است. الزاما باید کلیه یارانه‌های پرداختی به این شرکت‌ها شامل یارانه سوخت، امتیاز غیرمستقیم آزادی به پرداخت بدهی خدمات فرودگاهی به شکل چند ماهه و چند ساله، یارانه‌های احتمالی در دریافت وام و یا ارز به شکل حمایتی، حمایت‌های صورت پذیرفته به شکل قاعده گذاری درباره فروش چارتری و...، باید با قید فوریت قطع شود و قیمت پرواز هم نباید از متوسط‌های جهانی صندلی-ساعت پروازی عدول کند. سازمان بازرسی کل کشور به قید فوریت باید پیگیر این موضوع قانونی شده در غیر این صورت لزوم شکایت برعلیه مدیران این سازمان به دلیل اهمال منجر به ضرر به منافع ملی و حقوق شهروندان، ضرورت خواهد داشت.  

هرچند استناد شرکت‌های هواپیمایی به رای اخیر دیوان عدالت اداری است که نقش وزارت راه وشهرسازی، شورای عالی هواپیمایی وستاد تنظیم بازار درکنترل قیمت بلیت راحذف کرده، اما آزاد سازی قیمت‌ها درعین برخورداری از یارانه‌های مختلف دولتی و عوامل تولید ارزان، تناقضی فاحش بوده که به ایجاد رانت به نفع گروهی خاص و رفتن از جیب مردم منجر می‌شود.

شرکت‌های هواپیمایی اگر واقعا خواستار آزاد سازی قیمت‌ها هستند باید آن روی سکه و لوازم وتبعات این آزاد سازی راهم بپذیرند؛ نه اینکه بااستفاده از منابع عمومی به زیر قیمت واقعی، نرخ خدماتشان به صاحبان این منابع که مردم باشند را آزاد محاسبه کنند وماجرا را هم به سکوت برگزار کنند.

به عنوان نمونه، با اینکه سوخت یارانه‌ای براساس قانون باید فقط به پرواز‌های داخلی تعلق بگیرد، اما دولت به خاطروجود تحریم‌ها و ملاحظه شرکت ها، این سوخت رابه پرواز‌های خارجی شرکت‌های هواپیمایی داخلی هم اختصاص می‌دهد و با این اقدام میلیارد‌ها تومان رانت به جیب این شرکت‌ها می‌ریزد. ولی آقایان بدون اشاره به این گونه حمایت‌هایی که تاکنون دریافت کرده ومی کنند، برطبل آزاد سازی می‌کوبند و از جیب مردم، قیمت‌ها را به طور قابل توجهی افزایش داده اند!

به هر روی به نظر می رسد باید مسئله تعیین نرخ بلیت هواپیما را قانونمند شود تا مشکل این صنعت چه ایرلاین ها و چه مردم که متقاضی مسافرت با هواپیما هستند بیشتر از این افزایش نیابد!

تاثیر بر گردشگری کیش

بی شک افزایش نرخ بلیط هواپیما و گرانی آن تاثیر مستقیم بر وضعیت گردشگری جزیره کیش خواهد داشت.از آنجا که مسیر هوایی اصلی ترین راه توسعه گردشگری کیش است  گرانی بلیت موجب کاهش استقبال از پرواز به کیش و در نتیجه کاهش مسافران ورودی به جزیره گردشگری کیش خواهد داشت و با توجه به اینکه گردشگری رکن اصلی فعالیت های کیش محسوب می شود ، تضعیف این حوزه قطعا موجب کم رونقی کیش خواهد شد که امید است تدابیر لازم توسط مسئولان محترم برای جلوگیری از آسیب هر چه کمتر به رونق کیش اندیشیده شود.ضمن اینکه با این افزایش قیمت ها ساکنان و خانواده های ساکن و شاغل در کیش نیز دچار مشکل خواهند شد و در این شرایط سخت اقتصادی و گرانی ها مشکلات رفت و آمد به کیش  برای ساکنان  جزیره دو چندان خواهد شد.