برخی از کارشناسان معتقدند توسعه شتاب‌زده، تغییرات مکرر طرح‌های جامع، ضعف نظارت، بی‌توجهی به ویژگی‌های اقلیمی و زیست‌محیطی جزیره و اولویت ‌نداشتن پروژه‌های زیرساختی  از دلایل اصلی این وضعیت است . آنها تأکید می‌کنند که با توجه به تغییرات اقلیمی و احتمال تکرار بارندگی‌های شدید، به‌روزرسانی ضوابط شهرسازی، تقویت شبکه آب‌های سطحی، اجرای بازرسی‌های دوره‌ای ساختمان‌ها، استفاده از روش‌های جذب آب باران و برنامه‌ریزی بلندمدت، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است .

 با توجه به اهمیت موضوع روزنامه اقتصاد کیش طی میزگردی  با چند تن از کارشناسان  این موضوع را به بحث گذاشته است.

ضرورت اجرای دقیق مباحث 19 و 22 مقررات ملی ساختمان ایران

 مهندس علی حیدری وند رئیس جامعه مهندسان کیش  در این رابطه بیان داشت  : اخیرا صحبتهایی برای اجرای دقیق مباحث 19  و 22 مقررات ملی ساختمان ایران با حوزه معاونت عمرانی سازمان منطقه آزاد کیش داشته ایم . چالشی که ما در جزیره داریم این است که اکثر واحدهای مسکونی در کیش خانه دوم است به این معنی که مالکین  سالی یک یا دوبار برای اقامت در فصل مناسب معمولا زمستان به جزیره می آیند  و برخی واحدها نیز چند سال خالی هستند و در نتیجه اگر خانه ای نیاز به تعمیرو بازسازی و نگهداری داشته باشد به درستی انجام نمی شود و  در مواقع بحران و بارانهای شدید  مشکل بوجود می آورد  . بحث بعدی اینکه بیشترین آسیبهای ما از عدم وجود نظارت دوره ای است  که باید جدی گرفته شود . در مبحث 22 یک سری بازرسیهای دوره ای داریم که سالیانه و در زمان بهره برداری باید کنترل  و گزارش داده شود که معمولا انجام نمی شود.مثلا بازرسی کفشورهای آب باران ، درزگیری پنجره ها ، آب بندی هواکش ها و تهویه ها و یکسری ایزوگام ها و عایق بندیها است که  در این رابطه معاونت شهرسازی می تواند در زمان تمدید پایان کار برای پروژه  این کنترل ها را داشته باشد .   

چالش‌ها و راهکارهای نظارت و مدیریت بحران آب‌های سطحی در کیش

موضوع دوم درباره جمع آوری آب باران معابر شهری است . متاسفانه در سنوات قبل، آب باران اکثر قطعات ساخته شده علی رغم امکان ایجاد چاه جذبی توسط سرمایه گذار پروژه جهت انتقال به آب زیرزمینی همچنان به معابر سرریز می‌شوند  وبا آب باران معابر تجمیع می‌شوند .  

ما در کیش کانالهای آبرو که در انتهای مسیر جهت هدایت آبهای سطحی است کم داریم . به دلیل عدم مدیریت آب باران که حجم آن در بارش اخیر حدود 2 و نیم برابر حجم آبی که کل دستگاه آب  شیرین کن های کیش در یکسال تولید می کند،بخش قابل توجه آب باران به دریا سرریز می شود . و نیاز به بازبینی طبق نشریه  101 سازمان برنامه و بودجه (مشخصات فنی  عمومی راه ) ضروری به نظر می‌رسد.

در بارندگی اخیر حدود 260 میلی متر بارش داشتیم یعنی حجم بارندگی که ظرف حدود دو ونیم سال بود را در عرض چند روز داشتیم و با توجه به تغییرات اقلیمی ایجاد شده در دنیا، احتمال تکرار آن در سالهای آتی وجود دارد . و این موضوع عزم جدی و همت سرمایه گذاران ، مهندسان شهرسازی  و سازمان منطقه آزاد کیش را می طلبد.

لزوم توجه به اکوسیستم کیش

 مهندس غلامرضا کردی داریان از مدیران سابق سازمان منطقه آزاد کیش و کارشناس ارشد معماری و شهر سازی  در این رابطه گفت : اگر بخواهیم به این موضوع بپردازیم باید ابتدا از اکو سیستم کیش شناخت کافی داشته باشیم.کیش یکی از جزایر خلیج فارس است که به دلیل ساختار مرجانی آن ، متفاوت از سایر جزایر منطقه است

کیش در زمره جزایر کوچک در دنیا محسوب می شود . جزایر کوچک به دلیل محدودیت منابع و بخصوص در کشورهای در حال توسعه پایدار به تغییرات اقلیمی و زیست محیطی حساس هستند.بخشی از مشکلات بارندگی و آبگرفتگی های اخیر ، ناشی از عدم توجه به علم هیدرولوژی در احداث راهها و بلوارها و بخصوص رینگ 75 متری پیرامون جزیره بوده است .

توسعه کیش در دهه های گذشته

در گذشته و ابتدای توسعه کیش در دهه 50 به این موضوعات توجه شده بود و به عنوان مثال جاده به عرض حدود 7 متر از شمال غربی به جنوب شرقی کیش به طول حدود 17 کیلومتر یعنی از سفین تا کمپ معمار (میدان مرجان) با شیب طبیعی زمین و فاقد جدول و با پیش بینی کانال آبرو در محل های گذر آبهای سطحی به اراضی گود اطراف ، همانند پارک هنگام و اسپادانا و درخت سبز اجرا شده بود.

با توسعه کیش در سه دهه اخیر بخشی از جاده های قدیمی تعریض و سپس جدول گذاری شده اند و با ساخت و ساز اطراف ، کانال های آبرو مسدود شده اند و شاید توسعه کیش همانند دیگر شهرهای بزرگ مصلحت نبوده است و بهتر بود که همانند برخی از جزایر کشورهای دیگر ، طبیعت کیش را با اهداف گردشگری حفظ نماییم و اجازه تردد این حجم خودرو را ندهیم .

لزوم توجه به طرح جامع کیش

مهندس کردی داریان افزود: برای توسعه متوازن منطقه آزاد کیش لازم است به طرح جامع کیش توجه شود و همچنین به منظور جلوگیری از انحراف بیشتر ، نسبت به نهایی نمودن بازنگری طرح جامع و تصویب آن اقدام شود و قطعا در طرح جامع به حفظ محیط زیست کیش توجه ویژه شده است و لازم است قبل از واگذاری و ساخت و ساز اراضی بزرگ ، طرح های تفصیلی و آماده سازی متناسب با کاربریهای مورد نظر و زیرساخت ها ی مورد نیاز را مطالعه و اجرا نماییم و سپس پروژه های مختلف احداث گردد.در بسیاری از موارد به دلیل شتاب در توسعه ، برعکس روند اصولی ، پس از اجرای پروژه در زمینهای واگذار شده ، مطالعات و طرح هندسی معابر صورت می پذیرد که موجب مشکلات در زمان بهره برداری می شود .

کم توجهی در سرعت بالای توسعه

مهندس امین صفایی اصل از مهندسان باسابقه جزیره کیش و مدیر سابق فنی وعمران شهری سازمان منطقه آزاد کیش، در این رابطه گفت : باید توجه داشت که توسعه جزیره کیش بعنوان یکی از مناطق آزاد ، بسیار سریعتر از متوسط توسعه در سطح کشور اتفاق افتاده و این سرعت در کنار تغییرات چندین باره طرح جامع و نبود طرح تفصیلی موجب شده است که اجرای مدون و جامع طرح جمع آوری آبهای سطحی به موازات این توسعه عملیاتی نشود.

تغییرات مدیریتی مکرر

از سوی دیگر در طول دوران فعالیت منطقه آزاد کیش ، تغییرات مکرر مدیریتی و دوران کوتاه حضور مدیران عالی و معاونتها و مدیران شرکتهای تابعه و عدم ثبات حضور آنان ، موجب عدم فرصت برای راهبری برنامه های زیربنایی بخصوص در زمینه آب و برق و فاضلاب و آبهای سطحی و رسیدگی به شبکه معابر موجود ، که اجرای آن مستلزم زمان کافی بوده ، شده است .  

جمع آوری آبهای سطحی بدلیل روزهای بارندگی بسیار محدود در جزیره کیش و مشکلات حاصل از آن در سطح شهر با این استدلال که محدود به همان چند روز بوده و تا سال بعد اتفاق نمی افتد، در قیاس با مباحث روزمره آب و فاضلاب و برق بیشتر مغفول مانده است و به توصیه های فنی و نظرهای کارشناسی در این بخش توجه نشده و بودجه و اعتبار کافی تخصیص داده نشده است .

عدم وجود درآمدهای پایدار

عدم وجود درآمدهای پایدار مکفی مورد نیاز اجرای طرحهای عمرانی سازمان منطقه آزاد کیش و اتکای آن به فروش زمین به سرمایه گذاران در حوزه ساخت و ساز که در ادامه هزینه های هنگفت برای خدمات زیرساختی همین اراضی را می طلبد موجب بروز یک چرخه معیوب در تامین اعتبارات و موجب کندی سرعت توسعه عمرانی شده است . با توجه به توضیحات فوق مطمئنا زیرساختهای موجود برای  چنین بارندگی که شاهد بودیم ، آماده نبوده است .     

پیشرفتها و طرحهای جدید

وی افزود: در حال حاضر طرحی به صورت فازبندی شده مبتنی بر کنترل حداکثری آبهای سطحی در حوزه های بالادستی و انتقال آن به سفره های زیرزمینی از طریق ایجاد چاههای جذبی در حال اجراست و همچنین در پایین دست نیز تمهیدات لازم جهت روان آبهایی که به دلیل عدم امکان کنترل به جاهایی نظیر معابر مرکزی شهررسیده است پیش بینی می گردد .

نظارت و کنترل پروژه ها   

مهندس امید عباسی نژاد عضو هیات مدیره و مسئوول کمیته تخصصی مکانیک جامعه مهندسان کیش در این رابطه بیان داشت : در ادوار گذشته نظارت بر پروژه های کوچک ، تک ناظره بوده که ناظر مربوطه به علت عدم اشراف کافی در تخصص های دیگر بعضا دچار اشتباه در کنترل و صدور دستور کارهای ضروری شده است. در حال حاضر با 4 ناظره شدن حتی در پروژه های کوچک این نقیصه رفع گردیده است.به عنوان مثال اتصال لوله آب باران به شبکه فاضلاب شهری که طبق مبحث 16 ممنوع می باشد اما به علت عدم آگاهی ناظر در پروژه های تک ناظره (به علت داشتن تخصص نا مرتبط) اتصال آب باران به شبکه فاضلاب شهری صورت پذیرفته و در حال حاضر شاهد سرریز شدن منهول های فاضلاب در هنگام بارندگی هستیم.

در حال حاضر دستورالعملی در خصوص الزام کنترل آب باران ساختمانها در محوطه ملک با چاه جذبی در شهرسازی موجود می باشد که در صورت اجرایی شدن این الزام ، تاثیر چشمگیری بر کاهش حجم آبگرفتگی معابر خواهد داشت و مانع از اتصال آب باران به شبکه فاضلاب شهری و سرریز شدن منهول های فاضلاب نیز خواهد شد .

اقدامات اصلاحی و آینده نگری