واقعیت این است که در حال حاضر 80 درصد مردم کیش، تجار و کسبه‌ای هستند که از شهرهای دیگر ایران به کیش آمده آمده‌اند و در این جزیره مشغول کسب و کارند از این رو بخشی از فرهنگ مردم کیش وارداتی است. توریسم وقتی در شهری پا بگیرد و آرام آرام رشد کند فرهنگ خاصی را با خود می‌آورد که گاهی با فرهنگ اصلی مردم آن سرزمین متفاوت است. اما وقتی یک شهر را توریسم شکل می‌دهد دیگر فرهنگ آن به فرهنگ توریستی بدل می‌شود. کیش از آن دسته مناطق به حساب می آید که فرهنگ مردمش را توریسم شکل داده است. در واقع اصلی‌ترین منبع درآمد بخش قابل توجهی از ساکنان کیش توریسم است و گردشگرانی که برای خرید و تفریح به کیش می‌آیند، سازنده اقتصاد مردم کیش‌اند.

این فرهنگ آمیخته با حس احترام و ارج گذاشتن به جهانگردان است. این که یک گردشگر در این شهر احساس راحتی کند و هیچ حس غریبی به آن نداشته باشد، اوج هنر فرهنگ این دیار است. در کیش انگار در شهر خود هستید. همه در کیش می‌دانند که ادامه کسب و کارشان به ورود گردشگر بستگی دارد و هرکس در حد توانش برای راحتی گردشگران کار می‌کند.اما همه مردم کیش مهاجران به کیش نیستند. دسته ای از مردم کیش بومیان جزیره محسوب می‌شوند.

فرهنگ مردم در بخش بومی نشین کیش فرهنگ غالب ساکنان استان های هرمزگان است. فرهنگ اصیل ساحل نشینان ایران زمین که به غایت خون گرم و مهمان نوازند. در برخورد با بومیان به بهشتی از سادگی و صمیمیت پا می‌گذارید. مردم بومی کیش یا به شغل صیادی مشغول‌اند و یا در مشاغل تجاری جزیره به کسب و کار می‌پردازند.

فرهنگ کیش همراه با مدارا و قناعت است؛ مثلا در ضرب‌المثل‌هایشان می‌شنویم که می‌گویند اسراف نکن حتی اگر از آب دریا بر می‌داری. این ضرب‌المثل، از ساده زیستی و احترام این مردم به منابع طبیعی حکایت دارد. یا در ضرب‌المثل دیگری می‌گویند: پخت نانت را به نانوا واگذار کن، حتی اگر نصفش را به عنوان دستمزد بردارد.

این ضرب‌المثل رایج در کیش در نگاه اول کمی عجیب به نظر می‌رسد. اما وقتی از تاریخچه کیش با خبر باشیم و بدانیم که این جزیره از قدیم محل تجارت و کسب و کار بوده است، درمی‌یابیم که این ضرب‌المثل از تفکر تجاری و کارآفرینی مردم کیش سرچشمه می‌گیرد. این که هر کس باید از قبال کسب و کار در کیش نان بخورد، حتی اگر این کسب و کار محدود باشد، موردی است که از روح بلند مردم کیش سرچشمه می‌گیرد.

با این مقدمه به این نتیجه می رسیم که جزیره کیش را می توان جزیره ای ارزیابی کرد که یک روی آن مهاجران و روی دیگر آن را بومیانی تشکیل می دهند که البته گلایه های زیادی هم از نوع معیشت و کسب و کار خود دارند. هر چند در این روزها این موضوع گریبانگیر اکثر مردم است اما گلایه بومیان کیش گلایه دیروز و امروز نیست، مشکلاتی است که سالیان سال درگیر آن هستند و متاسفانه به گفته خودشان معمولا مدیران قول مساعدت می دهند اما در پیچ و خم های اداری به فراموشی سپرده می شود!

بومیان کیش به واقع در این سرزمین حق آب و گل دارند و در آن زمان که جزیره کیش جز خاک بایر چیز دیگری نبود با پشتکار و محدودیت های فراوان این آب و خاک را ساختند تا امروز به نگین خلیج فارس بدل شود . بومیان کیش توقع زیادی ندارند و تامین امکانات اولیه برای معاش مانند اخذ مجوز برای ساخت خانه های آباء و اجدای شان و تامین امکانات اولیه برای اسکله صیادی که شغل اصلی شان است جزء خواسته های اصلی آنان به حساب می آید.

 در گفت و گو با دو تن از معتمدین بومیان جزیره پای درد و دل آن ها نشستیم تا مرحمی باشیم بر زخم هایی که سال هاست از آن رنج می برند شاید مورد توجه مسئولان قرار گیرد...

یوسف قاسمی در گفت و گو با خبر نگار ما از مشکلات خود و هم محله ای هایش اینگونه می گوید: مشکلات زیاد است و نمی دانم از کجا باید شروع کرد؛ اما مهمترین دغدغه ما مکان زندگی و آینده فرزندانمان است. هر بومی جزیره کیش چندین فرزند دارد و بزرگتر خانواده خانه اش را برای سکونت فرزندانش تقسیم کرده است و برای نوسازی و بهسازی و بزرگتر شدن فضای زندگیمان دست به دامان سازمان شده ایم اما جوابی داده نمی شود. بیکاری جوانان و امکانات ورزشی محدود هم مزید بر علت است و مکان زندگی ما نسبت به جاهای دیگر جزیره محروم تر از آن است که حتی فکرش را می کنید.

این بومی جزیره کیش می گوید: در سفین قدیم جاهایی است که باید خانه های جدید بسازند و برای مثال کسی که 100 متر جا دارد و پدرش فوت کرده به او می گویند باید 30 متر کم کنید و بعد بسازید! درست می گویند ما به قوانین شهر سازی احترام می گذاریم اما بخش بومی نشین جزیره کیش با داشتن چندین سر عائله و بنا به سنت دیرینه شان نمی تواند در خانه های کوچک زندگی کنند و باید با تدابیری این مشکلات را حل کرد. بومیان در این منطقه حق آب و گل دارند و برخی قوانین در ارتباط با آنها باید منعطف تر اجرا شود. قاسمی گفت: حداقل به درخواست های بومیان گوش بدهند و آنوقت متوجه می شوند ما توقعات زیادی نداریم  و پیشنهاد می دهیم که قیمت زمینهای واگذار شده را بر حسب شرایط هر کس به صورت اقساط اخذ کنند. ما در این جزیره زندگی می کنیم و غیر از اینجا توان زندگی و امرار معاش در جای دیگری را نداریم.

قاسمی با اشاره به مشکلاتی که در حوزه صید و صیادی وجود دارد، ادامه می دهد: در صید و صیادی نیز احتیاج به امکانات اولیه داریم. اسکله صیادی ساخته شده که مختص بومیان باشد اما امروز این اسکله صیادی تقسیم بندی شده و از ما اجاره می گیرند! قایق های ما را با اخذ کرایه شبانه 60 هزارتومان نگهداری می کنند در صورتیکه صیاد ما شاید روزانه 150 هزار تومان هم کار نکند! در این اسکله یخچالی نداریم و حتی مجوز آن هم به تعاونی صیادان داده نمی شود. امیدوارم مسئولین این موارد را بدانند و برای حل آن فکری کنند. قبلا در کیش 4 لنج بود و امروز 30 لنج کار می کنند که خودمان به صورت آزاد خریدیم وامروز به دلیل مجوزهای گران توانایی خرید نداریم. قبلا 30 قایق داشتیم و امروز 300 قایق داریم که این قایق ها نیاز مبرم به سازماندهی و اخذ مجوز دارند متاسفانه مجوزهای لنج به همه جا داده شد به غیر از کیش!  مدیرانی که از بیرون جزیره را می بینند فکر می کنند ثروتی که در کیش وجود دارد به بومیان می رسد اما اینطور نیست و سهم ما تنها همین اسکله های صیادی است که این روزها  وضعیت چندان خوبی ندارد.

وی به بیکاری هم به عنوان یکی از معضلات جوانان بومی کیش اشاره کرد و گفت: جوانان زیادی از بیکاری رنج می برند جوانان تحصیلکرده زیادند اما نمی دانیم چرا از آنها استفاده نمی شود. اما در یک کلام به مدیران می گویم بومیان کیش حق آب و گل در این جزیره دارند وباید به مشکلاتشان که سال های سال است درگیر آن هستند رسیدگی شود.  

جاسم ابراهیمی نماینده صیادان جزیره کیش و یکی دیگر از بومیان جزیره هم در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: چندین بار مراجعه کردیم تا مانند سایر اصناف امتیازتی برای صیادان در نظر بگیرند  اما متاسفانه نتیجه ای حاصل نشد. با توجه به اینکه جامعه صیادی ما در حال بزرگتر شدن است صیادان نسبت به سایر شغل ها در کیش هیچگونه امتیازی ندارند و مشکلات آن ها هم رو به فزونی است. مشکلی که خصوصا قشر صیادان و بومیان کیش با آن روبرو هستند مجوز ساخت و ساز و یا بازسازی و بهسازی خانه هاست. می دانید که زندگی ما به صورت موروثی در خانه هایی با چندین اتاق است و بچه هایمان هم در کنار خودمان بعد از تشکیل خانواده زندگی می کنند اما امروز این خانه ها گنجایش تعداد نفرات بیشتر را ندارند. برای ساخت اتاق های جدید هیچ گونه مجوزی صادر نمی شود و اگر هم خانواده ای اتاقی برای فرزندانش می سازد بدون مجوز است که مشکلاتی را در پی دارد. چرا مجوز برای ساخت و ساز نمی دهند؟ خانه ها بسیار فرسوده هستند و امکان ریزش آن وجود دارد!. من شخصا 3 سال به دنبال مجوز ساخت بودم و نتیجه ای نگرفتم ، 11 سال هم به دنبال مجوز تعمیر و پاکسازی مسجدمان بودیم و بازهم نتیجه ای نگرفتیم و توجهی نمی کنند. جابجایی مدیران و نداشتن آشنایی با مشکلات بومیان یکی از دلایل این ناهماهنگی ها است. وقتی می بینیم دکتر مظفری؛ مدیرعامل سازمان منطقه آزاد کیش به صورت سر زده به مساجد ما می آید و سر سفره ما می نشیند بسیار خوشحال می شویم؛ ایشان دستوراتی را می دهند اما متاسفانه در پیچ و خم های اداری و در دست مدیرانشان گم می شود.

ابراهیمی ادامه داد: فرزندان ما هم که برای شغل به سازمان می روند نامه می زنند که باید در اسکله مشغول به کار شوند اما دیگر جایی وجود ندارد! 75 درصد از صیادان ما بومی کیش نیستند و با برخی مجوزهای نادرست از دریا بهره برداری می کنند و نام صیاد کیش را زیر سوال برده اند. در اسکله دیگر جا نیست و بسیاری از قسمت ها را اجاره داده اند. انبارهای 9 متری برای صیاد و سردخانه و یخ سازی که در سال های دور مسئولان قول آن را داده بودند نه تنها تا امروز درست نشده بلکه بابت همان انبارهای 9 متری هم از ما اجاره بها می گیرند! پیگیریهای زیادی را انجام داده ایم اما دیگر خسته شده ایم و رها کردیم.

اما اینها گوشه ای از مشکلاتی بود که بومیان دست به گریبان آن هستند و از مسئولان انتظار می رود راه چاره ای برای آن بیاندیشند تا این قشر محروم از بلاتکلیفی چند ساله رهایی پیدا کنند. قطعا سازو کارهایی وجود دارد تا خصوصا معاونان و مشاوران اقتصادی و اجتماعی سازمان با توسل به آن بتوانند این مشکلات را حل و فصل نمایند. امید آن می رود که پس از کار کارشناسی و بدون آسیب به بخش خاصی؛ نسبت به رفع مشکلات بومیان جزیره کیش اقدام گردد.