در گزارش حاضر، به تحلیل وضعیت اقتصادی و بازار کیش پس از اتفاقات اخیر، از جمله جنگ 12 روزه در کشور و افزایش نرخ دلار، پرداخته‌ایم. برای این منظور با چندین فروشنده و کسبه جزیره کیش گفتگو  شده است  تا وضعیت واقعی بازار، مشکلات و چالش‌های پیش روی آنها را بررسی کنیم.

تاثیرات بحران‌ها و اتفاقات اخیر بر بازار کیش

جزیره کیش، به دلیل وابستگی بالای خود به گردشگری و واردات کالا از خارج، از کوچک‌ترین تغییرات اقتصادی و اجتماعی کشور، به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد. بحران‌های سیاسی ، جنگ‌ها و پاندمی‌ها در سطح جهانی، معمولاً موجب تغییرات قابل توجهی در وضعیت بازار و اقتصاد کیش می‌شوند. به ویژه در مواقعی که پروازها به دلیل مشکلات مختلف تعطیل می‌شوند یا نرخ ارز تغییرات چشمگیری داشته باشد، این تغییرات به شدت بر وضعیت بازار کیش اثر می‌گذارند.

در مورد بحران‌های اخیر، یکی از فروشندگان لوازم آرایشی و بهداشتی جزیره کیش گفت : پس از شروع جنگ 12 روزه در کشور و توقف پروازها به مدت تقریباً یک ماه، بازار کیش دچار رکود شدیدی شد. این وضعیت به همراه افزایش قیمت دلار و کاهش قدرت خرید مردم، خسارت‌های زیادی به کسب و کارها وارد کرده است بطوریکه  همسایه من که در همین کسب و کار مشغول بود، تصمیم به تعطیلی مغازه خود گرفت .وی برای پرداخت  اجاره ,حقوق پرسنل  و هزینه های جاری دیگر  از سرمایه ای که برای خرید جنس جدید برای فروشگاهش پس انداز کرده بود  برای پرداخت هزینه‌های جاری فروشگاه استفاده کرد. و به دلیل نداشتن سرمایه کافی تا آخر سال جاری مغازه خود را تعطیل کرد.  این مشکل برای بسیاری از کسبه پیش آمد و بسیاری از آنها مجبور شدند برای پرداخت هزینه‌های اجاره، شارژ و حقوق پرسنل از ذخایر خود استفاده کنند .

وی در ادامه اشاره کرد که علیرغم تلاش‌هایی که برای بازسازی کسب و کار خود انجام داده است، بازار هنوز هم به شرایط پیش از بحران نرسیده است.

حقیقتاً درآمد ما قبل از زمان بحران بهتر  بود، ولی اکنون حتی با ارائه کارتهای اعتباری برای خرید، وضعیت به هیچ عنوان مثل فروردین و اردیبهشت نشده است .

این فروشنده به یک آمار جالب  در رابطه با خرید مشتریان اشاره کرد و در ادامه گفت :  تقریبا از شهریور که وامها شروع شد از هر10 نفر که از فروشگاه من خرید کردند 8 نفر از کارت اعتباری که به صورت وام داده‌ شده استفاده کردند. با این که این وامها  به نوعی نقدینگی را وارد بازار کرده‌اند، اما وضعیت خرید به طور کلی هنوز به حالت طبیعی خود باز نگشته است.  

مشکلات اقتصادی زندگی در کیش

یکی دیگر از چالش‌های مهم کسبه کیش، هزینه‌های بالای زندگی در جزیره است. زندگی در کیش، به خصوص برای کسبه، با هزینه‌های بسیاری همراه است؛ اجاره‌های بالا، هزینه‌های شارژ، حقوق پرسنل،بعضا هزینه اسکان پرسنل  و سایر هزینه‌های جاری باعث می‌شود که بسیاری از کسبه نتوانند پس‌انداز کنند و برای مواجهه با بحران‌ها آماده نباشند .

نسرانی یکی از کسبه که به شغل پوشاک در بازار مشغول است  به طور خاص اشاره کرد که وضعیت اقتصادی کیش به گونه‌ای است که بسیاری از کسبه نمی‌توانند برای روزهای بحرانی پس‌انداز کنند، زیرا هزینه‌های زندگی به قدری بالا است که اکثر درآمدها صرف هزینه‌های جاری می‌شود . وی در ادامه گفت  حقیقت این است که زندگی در کیش هزینه‌بر است و در کنار مشکلات دیگر، کسب و کار در اینجا سخت‌تر از دیگر مناطق کشور شده است. اجاره‌ بالای مغازه‌ها، هزینه‌های روزمره و سایر مشکلات، سبب می‌شود که کار و فعالیت اقتصادی در دیگر نقاط کشور مقرون به صرفه تر باشد .

وضعیت بازار طلا

رامین زاده ، که صاحب یک طلافروشی است، بر این باور است که وضعیت بازار طلا در دوران پس از جنگ با روندی خاص و متفاوت از دیگر بخش‌های اقتصادی حرکت کرده است. او می گوید  مشتریان عمده او کیشوند هستند و در 12 روز جنگ ایران که او خود در کشور نبود، همکارانش بالاترین فروش را تجربه کرده‌اند. جالب توجه است که در این دوره حتی زمانی که تابلو نرخ طلا بسته بوده و قیمت‌ها مشخص نبود ، برخی از مشتریان با اصرار به خرید طلا، عمدتاً خرید طلای کارکرده، با هر قیمتی که فروشنده میگفت تمایل داشتند.

رامین زاده  به این نکته اشاره می‌کند که تورم تأثیرمعکوسی  بر بازار طلا دارد، به این معنا که هر چه قیمت‌ طلا بالا می‌روند، مردم تمایل بیشتری به خرید پیدا می‌کنند. به گفته او، در حال حاضر فروش طلا کاهش یافته و روزانه تنها 2 فاکتور خرید صادر می‌شود در حالی که در مهرماه ، این تعداد به روزی 10 فاکتور می‌رسید. وی همچنین تأکید می‌کند که خودش شخصاً آرزو دارد قیمت طلا کاهش یابد تا همه مردم توانایی خرید آن را داشته باشند .

از دیدگاه رضایی مالک یک فروشگاه لوازم برقی، وضعیت بازار در مقایسه با سال‌های گذشته خیلی ضعیف تر  شده و رکود به وضوح مشهود است. این صحبت‌ها به خوبی نشان‌دهنده تأثیر مشکلات اقتصادی و اجتماعی بر کسب‌وکارهای خرد در جزیره کیش است. در اینجا برخی از نکات کلیدی که از گزارش برداشت می‌شود، آورده شده است.

رکود بازار: به گفته رضایی مالک، بازار نسبت به سال گذشته به‌طور چشمگیری ضعیف شده است. رکود اقتصادی ناشی از شرایط خاص کشور به‌ویژه در تابستان امسال باعث کاهش شدید فروش و درآمد شده است.

تعطیلی یک‌ماهه بازار: او اشاره می‌کند که از خرداد تا تیرماه، به‌دلیل شرایط ویژه کشور و توقف پروازها، بازار به‌طور کامل تعطیل بود. این توقف فعالیت‌ها تأثیر زیادی بر درآمد کسب‌وکارها داشت، به‌ویژه در یک منطقه توریستی مانند کیش که بخش زیادی از رونق اقتصادی آن به گردشگران وابسته است.

چالش‌های اجاره و هزینه‌ها: برخی از مالکان در کیش در زمان بحران اقدام به کاهش یا بخشش اجاره‌های مستاجران کردند، اما این در مورد همه نبوده است . این فشارهای اقتصادی، علاوه بر رکود، مشکلات مالی دیگری را نیز برای صاحبان کسب‌وکار به همراه دارد.

 تأثیر وام‌های اعتباری: یکی از نکات مهم دیگر این است که بخش زیادی از مشتریان فروشگاه رضایی از کارت‌های اعتباری که وام گرفته‌اند، برای خرید استفاده کرده اند .این امر نشان‌دهنده تأثیر مستقیم وام‌های بانکی در گردش مالی کسب‌وکارها و همچنین نشان‌دهنده شرایط اقتصادی سخت مردم است که مجبور به استفاده از اعتبار بانکی برای تأمین مایحتاج خود هستند .  

 رضایی مالک فروشگاه پوشاک با تجربه 15 ساله در کیش، معتقد است که وضعیت بازار از سال 1401 به بعد به‌شدت ضعیف تر  شده است. این تغییرات به‌ویژه به‌دلیل تورم بالا و کاهش قدرت خرید مردم است که بر تمامی بخش‌های بازار تأثیر گذاشته است.  

پرداخت وام به گردشگران

 کریم زاده مالک یک فروشگاه لوازم آرایشی از پرداخت وام به گردشگران به‌عنوان عاملی مؤثر در بهبود موقت وضعیت بازار یاد نمود.وی گفت : وام‌های گردشگری باعث شد که بازار کمی رونق بگیرد، اما این رونق پایدار نبوده  و بعد از مدتی مجدداً رکود و افت فروش مشاهده شد.

اولویت خرید ارزاق و اقلام معیشتی وی در ادامه گفت : با توجه به تورم بالا و افزایش هزینه‌های زندگی، مردم به سمت خرید اقلام ضروری و معیشتی روی آورده‌اند و دیگر خرید کالاهای لوکس یا غیرضروری در اولویت نیست. این تغییر رفتار مصرف‌کننده به‌وضوح در کاهش تقاضا برای کالاهایی مانند لوازم آرایشی و دیگر اقلام غیرضروری اثرگذار بوده است.

وضعیت بازار اسباب‌فروشی

علیزاده، صاحب یک مغازه اسباب‌فروشی، نیز از شرایط بازار به‌ویژه در سال جاری صحبت می‌کند. او اشاره می‌کند که بازار در فروردین شلوغ بوده اما خریداران زیادی نداشته‌اند. وی گفت : در پی شرایط ناامن و مشکلات اقتصادی کشور، بازار یک مدت طولانی تعطیل بوده و در ماه‌های بعد از آن، به ویژه در شهریور ماه، با پرداخت وام‌ها بازار دوباره جان گرفت. طبق گفته او، 50 درصد خریدهای انجام شده با کارت‌های اعتباری وام‌ها صورت گرفته است. در ماه آبان، وضعیت فروش بهبود پیدا کرده و 80 درصد مشتری‌های او کیشوند بوده‌اند.

وی همچنین به رکود بازار در سه ماه اول سال اشاره می‌کند که به دلیل کاهش قدرت خرید و ترس از ریسک در میان کسبه و تجار، تنها یک لنج فعال در تابستان مشغول به کار بوده است. این وضعیت نشان‌دهنده تأثیر شدید رکود اقتصادی و تورم بر بخش‌های مختلف تجارت است .  

در مجموع، وضعیت بازار پس از بحرانهای اخیر ، همچنان تحت تأثیر شرایط اقتصادی کلان و بی‌ثباتی‌های موجود در کشور قرار دارد. با این حال، برخی کسبه مانند رامینی، در بازار طلا، معتقدند که تورم و گرانی در بازار طلا  به علت افزایش درخواست خرید جهت  سرمایه گذاری امن در شرایط بحرانی    منجر به افزایش خرید می شود ، در حالی که اغلب کسبه از مشکلاتی مانند رکود و کمبود قدرت خرید سخن می‌گویند.

رکود فصلی بازار کیش

یکی دیگر از ویژگی‌های منحصر به فرد بازار کیش، تأثیرات فصول مختلف سال بر روی وضعیت بازار است. کسبه جزیره معمولاً با رکودهای فصلی مواجه هستند که بسته به فصل و شرایط گردشگری ممکن است تغییر کند.

یکی از فروشندگان کفش در این باره گفت : در فصل تابستان معمولاً بازار به شدت راکد است و فروش‌ به حداقل می‌رسد. این وضعیت تا شهریور ادامه دارد، اما از مهرماه و با شروع سال تحصیلی و بازگشایی مدارس، بازار کمی بهبود می‌یابد. در آبان ماه وضعیت بهتر شده است، اما هنوز هم با رکود مواجه هستیم .  

وضعیت کنونی بازار

به طور کلی، وضعیت بازار کیش  در حال حاضر تعریفی ندارد ، اما  با ارائه تسهیلاتی نظیر کارت‌های اعتباری و وام‌های خرید وضعیت کمی بهبود بخشیده است. اما این راهکار هم بنظر میرسد مسکن موقت یک زخم مزمن باشد . این روش اگرچه باعث افزایش خرید و بالا رفتن مبالغ خرید شده است، اما همچنان مشکلات اصلی حل نشده‌اند. نرخ ارز، هزینه‌های بالای زندگی و ..... از جمله عوامل کلیدی‌ای هستند که بر وضعیت کنونی بازار تأثیر گذاشته‌اند.

بازار کیش در شرایط کنونی با چالش‌های فراوانی مواجه است. بحران‌ها و اتفاقات اخیر باعث کاهش قدرت خرید مردم و رکود شدید در بازار شده است. در حالی که متولیان امر با ارائه وامهایی جهت خرید به مردم سعی می‌کنند تا بازار را به حرکت درآورند، اما همچنان مشکلات اصلی مانند هزینه‌های بالا، رکود فصلی و کاهش تعداد گردشگران وجود دارند که حل آنها نیازمند حمایت‌های دولتی و اتخاذ تدابیر ویژه است.

در مجموع، این گزارش نشان‌دهنده یک بحران اقتصادی جدی در کیش است که بیشتر به رکود اقتصادی، کاهش قدرت خرید مردم و مشکلات تورم مربوط می‌شود. برای بازگشت رونق به بازار، نیاز به تغییرات جدی در سیاست‌های اقتصادی، جذب گردشگر و حمایت‌های دولتی بیشتر از کسب‌وکارهای محلی احساس می‌شود .