می توان بومگردی در جزیره کیش را به عنوان جاذبه ای قابل توسعه  در کیش قلمداد کرد که می تواند بسیار بیش از این  در سطح کشور و حتی جهان مطرح شود.

به گزارش خبرنگار اقتصاد کیش؛ بوم گردی ظرفیتی آشنا  در صنعت گردشگری است که مسافر خسته از زرق وبرق زندگی صنعتی و ماشینی امکانی می یابد تا زیر آسمان صاف و پرستاره ، از  پدیده های بکر فرهنگی و طبیعی مناطق مختلف کشور لذت ببرد .بوم گردی از جمله صنایعی است که با توسعه آن و تقویت زیرساخت های گردشگری رونق اقتصادی خاصی را به منطقه خواهد بخشید.

با رونق بوم گردی مردم نقاط مختلف کشور و دنیا می توانند از فرهنگ، آداب و رسوم وآیین های بکر و دست نخورده مناطق مختلف، غذاهای سالم و طبیعی، نحوه فعالیت بومیان منطقه، صنایع دستی زنان و مردان و مناظر طبیعی زیبا و دیگر جاذبه های گردشگری این مناطق بهره مند شوند.علاوه براین، میهمان نوازی ایرانیان عامل دیگری است که می تواند در تشویق گردشگران برای سفر به این مناطق و گذراندن چند روزی در اقامتگاه های بومگردی منجر شود. استراحت در مناطق بکر، پرنده نگری، آشنایی با آداب و رسوم، آشنایی با شغل بومی منطقه، استفاده از غذاهای سنتی و... از جمله دیگر مشخصه های سفرهای بومگردی است.

البته امروزه با تغییر نگاه مسئولان نسبت به گردشگری پس از سال ها صنعت بوم گردی مورد توجه قرار گرفته است. با راه اندازی اقامتگاه های بوم گردی و تنوع بالای آنها در مسائلی از قبیل هزینه، طراحی، کاربری، موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی زمینه مناسبی برای معرفی جاذبه های مختلف، فرهنگی، اجتماعی، طبیعی، تاریخی و اقتصادی مناطق مختلف کشور فراهم شده است.مهمترین تمایز مراکز اقامتی بوم گردی داشتن سبک سنتی است که گردشگران زیادی را به سمت خود جذب و مالکان این مراکز اصرار به داشتن این سبک زندگی دارند.اقامتگاه های بوم گردی به دلیل اینکه براساس معماری سنتی منطقه ساخته می شوند کمترین تاثیر مخرب زیست محیطی را دارند و به نوعی بخشی از بافت طبیعی منطقه به حساب می‌آیند.

اقامتگاه های بومگردی؛ زنجیره اقتصادی و فرهنگی  

در این زمینه محمدعلی ابراهیمی، کارشناس مردم شناسی و پژوهشگر میراث فرهنگی می گوید: اقامتگاه بومگردی، مکان هایی هستند که در محیط‌های طبیعی و بومی، محیط‌های بکر طبیعی، بافت‌‌های روستایی عشایری و بافت تاریخی شهرها با رعایت بالاترین سطح ممکن، ضوابط زیست­ محیطی و به شکلی سازگار با معماری بومی، بافت تاریخی و سیمای طبیعی منطقه تأسیس شده اند.در این اقامتگاه ها ضمن حداکثر تعامل با جامعه محلی و توجه به تنوع اقلیم، زمینه حضور گردشگران را با کیفیتی قابل قبول و تعریف شده فراهم می شود

 این پژوهشگر میراث فرهنگی تصریح می کند : بیشتر اقامتگاه‌های بومی توسط مردم بومی اداره می شود و کارکرد آنها تنها جنبه اقامتی صرف ندارد، بلکه در آن فعالیت‌های مختلفی مانند برگزاری تور، دیدار با مردم محلی، ارائه غذا و نوشیدنی بومی، آموزش و فروش صنایع دستی محلی، اجرای نمایش آیینی و موسیقی سنتی، برگزاری رویدادهای بومی و فعالیت‌های بومگردی فراهم شده است.ابراهیمی تصریح کرد: همچنین بخش فیزیکی اقامتگاه، به دلیل سبک طراحی، مصالح بوم آورد به کار رفته، طراحی داخلی و مبلمان سنتی آن به عنوان یک اکوموزه، جاذبه گردشگری محسوب می شود.وی افزود : اقامتگاه‌های بوم‌گردی سبب می شود زنجیره فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی به طور مستقیم و غیرمستقیم درگیر و فرصت های بسیار خوبی برای کسب وکارهای کوچک و خانوادگی در مناطق مختلف شود. این کارشناس مردم شناسی عنوان کرد: با افزایش ارزش افزوده و تنوع محصولات و خدمات، توانمند سازی جامعه محلی و توسعه پایدار حاصل و باعث افزایش تعاملات فرهنگی جامعه با گردشگران و مهمانان می شود و در نتیجه رضایت مندی بیشتر گردشگران را فراهم می سازد.وی بیان کرد: توسعه این اقامتگاه‌ها می‌تواند به عنوان یكی از الگوهای توسعه پایدار طبیعت گردی، سبب ارتقاء و توانمندسازی جامعه محلی و جلب مشارکت سرمایه‌گذاران شود تا با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید در منطقه به رشد اقتصادی و بهبود معیشتی مردم محلی کمک کند.

ارکان اصلی یک اقامتگاه بوم‌گردی

این پژوهشگر میراث فرهنگی گفت: اقامتگاه‌های بوم‌گردی چهار رکن اساسی دارند که باید به آن‌ها توجه شود، یکی از  آن ارکان توجه به ساختار بومی محصولات و خدمات است، در واقع مجموعه خدماتی که در یک اقامتگاه بوم‌گردی ارائه می‌شود باید از دل آن منطقه تهیه شود.ابراهیمی تصریح کرد: از سرو غذا، تجهیز، معماری داخلی و تهیه لوازم و تزئینات اقامتگاه گرفته تا برگزاری مراسم سنتی و همچنین آواها و موسیقی محلی، این یک اصل اساسی برای دستیابی به هدف اصلی این صنعت که همان کمک به اقتصاد جامعه محلی و معرفی فرهنگ بومیان منطقه است.وی اظهار کرد: توجه به ساختار محیطی بوم‌گرا از دیگر موارد ضروری است، به این معنا که معماری داخلی و خارجی اقامتگاه بوم‌گردی الزاماً متناسب با فضای منطقه باشد و همچنین تاسیس و نگهداری یک بوم‌گاه نباید هیچ‌گونه تهدیدی برای محیط ‌زیست تلقی شود و باید ضوابط صرفه‌جویی در مصرف انرژی‌ها، آب، همچنین مدیریت پسماند و زباله در اقامتگاه‌ها رعایت شود. وی  عنوان کرد: رکن مهم دیگر مشارکت جوامع محلی بوده، زیرا این صنعت برای توانمند‌سازی جوامع محلی است، بنابراین جوامع محلی همراه با اعضای خانواده‌ باید حضور پر رنگی در بطن این صنعت داشته باشند.

ابراهیمی  گفت : رکن آخر توجه به زیرساخت‌های گردشگری است، در واقع در یک بوم‌گاه باید توجه مبسوطی به زیرساخت‌های خدمات ارتباطی، امنیتی و بهداشتی شود و همچنین در ادامه اقدام موثر برای معرفی فرهنگ بومی و پاسداشت آن صورت بگیرد.

وی گفت: اصلی‌ترین معضلات اقامتگاه‌های بوم‌گردی در کشور، وجود تعداد زیاد اقامتگاه‌های بوم‌گردی ناموفق است که در دستیابی به اهداف تعیین شده خود ناکام مانده و ناگزیر مجبور به خاتمه فعالیت خود شده‌اند.

* آموزش و استاندارد

اما کارشناسان باور دارند که فعالان بخش اقامتگاه های بوم گردی برای موفقیت در کار خود نیازمند کلاس های آموزشی آشنایی با آداب و معاشرت هستند.برای سازماندهی مناسب صنعت بوم گردی مسئولان از صدور مجوزهای بی رویه برای اشخاصی که تنها به دنبال گرفتن تسهیلات هستند، جلوگیری کنند. اقامتگاه های بوم گردی نماینده فرهنگ یک منطقه  هستند و زمانی که استاندارد و امکانات لازم را برای پذیرایی نداشته باشند تبلیغ مناسبی برای منطقه نخواهند بود و باعث می شود که گردشگران کمتری مراجعه کنند.

کارشناسان معتقدند باید آموزش های لازم درباره اهمیت بخشیدن وحفظ هویت بومی، صنایع دستی و معماری سنتی به بومیان منطقه ارائه شود. براساس آموزش های گردشگری باید به عنوان اقتصاد مکمل در کنار سایر معیشت ها از جمله دامداری، کشاورزی و صیادی قرارگرفته و در بوم گردی ها صنایع دستی معرفی شود. آموزش در بخش رفتار با گردشگران، چگونه بازار خود را بیابند و آن را حفظ کنند و استفاده از نیروهای محلی در تهیه غذاهای بومی و محلی، رونق صنایع دستی از وظایف میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است و به این وسیله اشتغال گردشگری در منطقه چرخش می یابد.

و اما بومگردی در کیش

اما گردشگری در کیش را اغلب با ساختمان‌های رفیع و مدرن و ساحل زیبای آن می‌شناسند اما گردشگرانی که در سفر خود به کیش به اقامت های بومگردی مثل خانه بومیان کیش؛ روستای باغو، تک بادگیر و ... سری زده اند ضمن شگفت زدگی از وجود این بافت بومی ویژه در جزیره کیش از آن به عنوان تجربه ای خاطره انگیز یاد نموده اند. وجود اقامتگاههای فعلی بومیان و پذیرایی از گردشگران در طول این سال ها حاصل تلاش و پیگیری بومیان منطقه بوده است که بدون پشتوانه مالی و با امکانات حداقلی به توسعه مراکز  بومگردی اهتمام ورزیده اند.این بخش از کیش به عنوان جذابیتی پنهان که می تواند گردشگران زیادی را به خود فراخواند تا کنون آنطور که باید و شاید مورد توجه قرار نگرفته است. با توجه به ظرفیت هایی که در این حوزه وجود دارد و علاقمندی بومیان منطقه به گسترش لازم است تا مورد توجه بیشتری از سوی مسئولان قرار گیرد. استفاده از تجربه سایر کشورهای جهان از مراکز و اقامتگاههای بومگردی خود و همچنین اقامتگاههای بومگردی شناخته شده در کشور خالی از لطف نیست که در ادامه نگاهی بدان ها خواهیم داشت:

*بهترین مقاصد و اقامتگاه بوم گردی جهان

 آبدره یا فیورد نروژ از بهترین مقاصد اکوتوریسم جهان

 اگر با تعریف بومگردی آشنایی داشته باشید باید بگوییم بهشت بومگردی دنیا درست همین جاست. موقعیت مکانی و مقررات دقیق زیست محیطی نروژ با داشتن کوه‌های برف گیر، آبشار و آب‌های زلال، به حفظ زیبایی بکر اینجا کمک کرده است. به همین دلیل تصویر اصلی این مقاله به همین طبیعت بی‌نظیر در نروژ اختصاص یافته است.

بازدیدکنندگان می‌توانند در کوه‌های ناهموار پیاده‌روی کنند، در این فضای دلپذیر دوچرخه سواری کنند و یا با قایق‌های دیدنی از میان دیدنی‌های اینجا عبور کنند. طیف گسترده‌ای از حیوانات وحشی از جمله عقاب‌ها، خوک‌های دریایی و پرندگان دریایی در اینجا زندگی می‌کنند. در کنار جاذبه‌های طبیعی منطقه، بسیاری از دهکده‌های کوچک ماهیگیری نیز حضور دارند که صدها سال در آنجا سنت‌های فرهنگی محلی خود را حفظ کرده‌اند.

نروژ به عنوان یک رهبر بین المللی در سیاست‌های زیست محیطی، این بهشت زیبا را مراقبت کرده است. تنظیم مقررات ماهیگیری، صید نهنگ، آب بندی و قوانین مربوط به استخراج نفت از خط ساحلی از جمله فعالیت‌هایی بوده که برای این اکوتوریسم زیبا انجام شده است.

پالائو، جزایر آرامی که اهمیت و جذابیت بومگردی را معنا می‌کنند

کشور جزیره‌ای پالائو به عنوان یکی از بهترین مقصدهای غواصی در جهان شناخته می‌شود. در دریای کاملاً شفاف و در نزدیکی ساحل، یک سرزمین عجیب و رنگارنگ وجود دارد که بیش از ۵۰۰ گونه مرجان و مملو از ۱۴۰۰ نوع ماهی دارد. مسافران در خشکی ساحل بکر و دست نخورده می‌توانند گشت بزنند و یا در جنگل های انبوه پیاده روی کنند.

موقعیت مکانی دوردست پالائو در غربی ترین گوشه میکرونزی به محافظت از منابع طبیعی و سنت های فرهنگی آن از اثرات مخرب گردشگری جمعی کمک کرده است. مردم محلی در تلاش‌اند تا بهشت خود را بکر و بی نقص نگه دارند. حدود ۴۶۰ مایل از صخره‌ها و آب‌های تالاب به مناطق بدون ماهیگیری اختصاص یافته است که به بسیاری از گونه های در معرض خطر ماهی‌ها اجازه می‌دهد تا تخم ریزی کنند و تکثیر شوند. انجمن حفاظت از پالائو، مدیریت منطقه و حفاظت از آن را بر عهده دارد. حفاظتی که برای توسعه پایدار این بهشت بومگردی در سطح جهان ضروری است.

کاستاریکا بهشت بومگردی جهان

کاستاریکا عملاً با اصطلاح “اکوتوریسم” مترادف است و دلیل خوبی هم دارد. جنگل‌های مه آلود، سواحل ماسه سیاه، جنگل‌های انبوه، باران‌های تند و  رودخانه های خروشان، اینجا را بی‌بدیل کرده است. مجموعه‌ای خیره کننده از موجودات زنده شامل: میمون‌ها، تنبل‌ها، تمساح‌ها، جگوارها، لاک پشت‌های دریایی و قورباغه‌ها در پارک‌های ملی کاستاریکا زندگی می‌کنند. کاستاریکا به دلیل فراوانی پناهگاه‌های حیات وحش و تنوع حیوانات و گیاهان بسیار مشهور است. مسافران آگاه از محیط زیست اقامتگاه‌های دوستدار محیط زیست را انتخاب می‌کنند. این انتخاب به توسعه بومگردی و رشد صنعت اکوتوریسم کمک شایانی می‌کند.

کنیا، بهشت عاشقان بومگردی جهان در دل آفریقا

 کنیا بیشتر به خاطر دشت‌های وسیع خود که پر از شیر و فیل است، شناخته شده است. بیشتر مسافران نمی‌دانند که در کشور کنیا کوه‌ها، دریاچه‌ها، جنگل‌های بارانی، بیابان‌ها و سواحل نیز وجود دارند. هر کدام از این‌ها دارای اکوسیستم و حیات وحش منحصر به خود است. تنوع طبیعی باورنکردنی کنیا در حدود ۵۰ پارک ملی و ذخیره‌گاه در سراسر کشور اینجا را به بهشتی برای سفر و بومگردی عالی بدل کرده است. در ساحل کشور کنیا، مسافران می‌توانند در سواحل سفید بکر قدم بزنند یا در کنار صخره‌های مرجانی رنگارنگ به غواصی بپردازند. صنعت اکوتوریسم به عنوان بازویی تنومند به توسعه و رشد اقتصادی کنیا کمک می‌کند.

*بهترین مقاصد و اقامتگاه بوم گردی ایران

 اکو کمپ عشایری دورنا

کمپ عشایری «دورنا» در مشکین شهر یکی از بهترین اقامتگاه‌ های بوم گردی ایران از نظر بسیاری از مسافران ایرانی و خارجی است. طبیعت‌گردی و رسیدن به آرامش حقیقی در این اکوکمپ معنا می‌یابد. عبور از شهرنشینی و گذراندن لحظاتی با چنین سبک زندگی قطعا برای هر کسی جذاب است. برای یک مسافرت تابستانی خنک و جذاب به این کمپ بومگردی با جدیت بیشتری فکر کنید. غذاهای محلی، نزدیکی به آب گرم قینرجه، اسب سواری، اسکی و پرواز با پاراگلایدر، نزدیکی به آبشار گورگور و… از جمله اتفاقات هیجان انگیز در این جا است. علاوه بر این‌ها شما با اقامت در بومگردی به توسعه و رشد صنعت اکوتوریسم کشورمان کمک می‌کنید. صنعتی که توسعه آن به محافظت از محیط زیست و فرهنگ و تاریخ منجر می‌شود.

«خانه سه نیک»

 یکی از روش‌های سفر کم هزینه و ارزان در ایران ساکن شدن در اقامتگاه‌های بومگردی است. خانه «سه نیک» یک خانه سنتی در یزد است که پیشینه آن به دوران قاجار بازمی‌گردد. خانه سه نیک هم‌اکنون به اقامتگاهی برای گردشگران و مسافران تبدیل شده است. جالب است بدانید که در زمان قاجار این خانه متعلق به یک خانواده زرتشتی بود و به همین دلیل هم نام خانه را “سه نیک” گذاشته‌اند. معماری بسیار زیبای این خانه هر گردشگری را به خود جذب می‌کند. محیط داخل و بیرون این اقامتگاه، یادآور سریال‌های قدیمی است که مشتاقان خود را دارد. در درون این اقامتگاه، اتاق‌ها، دالان‌ها و تخت‌های زیبا و شاهانه‌ای وجود دارد. سفر به یزد و اقامت در این خانه باستانی تجربه‌ای خاص و دلنشین برای علاقه‌مندان به بومگردی است.

«گیله‌ بوم»

 قطعا هر طبیعت‌دوستی عاشق شمال و اقامت در مکانی آرام و سنتی در دل محیط بکر این بهشت است. روستای قاسم آباد گیلان خانه‌های زیبایی در دل خود دارد به نام گیله‌ بوم. این خانه های  چوبی با سادگی و محیط دلپذیرش دل هر مسافری را می‌برد.

در پایان ...

 پتانسیل های موجود در کیش می تواند در کنار تجربه سفری مدرن حافظه تاریخی جزیره کیش را نیز برای گردشگران تداعی نماید. جزیره کیش از جمله معدود مناطقی است که سنت و مدرنیته را همزمان در جغرافیای خود دارد. از چگونگی پیدایش جزیره کیش و دوران باستان و نامگذاری آن در طول دوران های مختلف، از صفویه تا کنون که بگذریم پوشش گیاهی ، آب و هوا ، وجود جاذبه های تاریخی مثل آب انبار و شهر زیر زمینی و شهر تاریخی حریره همگی سندی بر اصالت این مرزو بوم است. حیف است که این تاریخ غنی در قالب اقامتگاههای بومگردی با آداب و رسوم و فرهنگ خاص جنوبی معرفی نشود. قطعا بومیان منطقه تا کنون تمام تلاش خود را برای زنده نگه داشتن این بخش از تاریخ به کار گرفته اند و حالا نوبت مسئولان است که ببینند برای این بخش از تاریخ جزیره تا کنون چه کرده اند و چه برنامه ای در پیش دارند...