گرچه بیش از دو ماه از ادعای دبیر شورای عالی مناطق مبنی بر سرمایه گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری امارات در ایران می‌گذرد، اما اکنون نه‌تنها ارزی برای سرمایه‌گذاری از دوبی وارد مناطق آزاد ایران نشده، بلکه اماراتی‌ها نسبت به نقل و انتقال ارز با ایران حساسیت بیشتری از قبل نشان می‌دهند.

پس از انقلاب سال 57 و تحمیل انواع تحریم‌ها و جنگ به ایران، ضلع شمالی خلیج فارس که در اختیار ایران و عراق بود ناامن شد. از سوی دیگر حجم بالای نفت، گاز و کریدور ارتباطی آن با شوروی و آسیای میانه اجازه چشم‌پوشی از این منطقه را نه به دولت‌ها می‌داد و نه به شرکت‌های چندملیتی. بنابراین، سرمایه‌گذاران تصمیم گرفتند از ضلع شمالی به بخش ‌ جنوبی خلیج فارس کوچ کنند.

حتی به‌رغم نبود امکانات زیرساختی، تصمیم گرفتند همه امکانات را از نو بسازند، اما از این منطقه خارج نشوند. همین امر باعث شد کشورهای امارات و عربستان تبدیل به پایتخت برج‌ها و شرکت‌های چندملیتی شوند.

مجموعه عوامل سیاسی و اقتصادی سبب شد که ایران بیشترین مراوده تجاری را با امارات داشته باشد، اما 90 درصد تجارت این دو کشور برای صادرات و واردات مجدد بود؛ در واقع امارات تبدیل به یک واسطه برای تجارت خارجی ایران شد.

اکنون نیز گرچه سران دولت علاقه زیادی به مراوده با این کشور دارند و سعی می‌کنند این علاقه را به طرف خارجی نسبت دهند، اما در شرایط تحریمی نه‌تنها سرمایه گذاری ۱۰۰ میلیاردی امارات در ایران رویایی بیش نیست، بلکه بعید است به جز چند کشور نظیر چین و روسیه، آن هم با چشم‌پوشی آمریکا، دلاری به ایران وارد کنند.

امارات؛ شریک چهارم تجاری ایران

مهدی نجار دیسفانی، عضو هیئت رئیسه اتاق ایران و امارات درباره تجارت بین دو کشور گفت: «حجم تجارت ایران و امارات در سال‌های اخیر متناسب با کوچک شدن اقتصاد ایران و پایین آمدن GDP، کاهش یافته است. تنها عامل غیراقتصادی که تا حدودی روی این رابطه تاثیر گذاشت، حمله به سفارت عربستان بود که در ماه‌های اخیر همزمان با بهبود روابط با این کشور و تبادل سفیر بین تهران و ابوظبی بهتر شد.»

وی ادامه داد: «حجم تجارت دو کشور در سال گذشته 26 میلیارد دلار بود که 70 درصد آن واردات و ۳۰ درصد آن مربوط به صادرات بود. 90 درصد کالاهای وارداتی و صادراتی جهت ارسال به سایر کشورها بوده؛ سال گذشته یک چهارم تجارت خارجی ایران با امارات متحده عربی بوده است.»

خبری از سرمایه گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری امارات در ایران نیست

عضو اتاق بازرگانی ایران در خصوص مشکلات بازرگانان ایرانی در امارات گفت: «در ماه‌های اخیر همزمان با محدود شدن عرضه دلار در عراق، امارات هم سخت‌گیری‌های شدیدی در خصوص جابه‌جایی و نقل و انتقال فیزیکی دلار آغاز کرد. در نتیجه افراد و شرکت‌های ایرانی دچار مشکلات زیادی شدند. زیرا با وجود تحریم‌های بانکی تنها راه انجام معاملات از طریق جابه‌جایی فیزیکی دلار بود که آن نیز محدود شده است.»

مهدی نجار درباره خرید ملک و تبلیغات فروش آپارتمان در امارات گفت: «همزمان با بحران ملک 2008 آمریکا، شرکت‌های زیادی در امارات ورشکست و تعطیل شدند که متاسفانه مشتری اکثر آنها ایرانی بودند، اما با وجود آن تجربه تلخ، ایرانی‌ها همچنان در املاک امارات سرمایه‌گذاری می‌کنند. حتی با وجود آنکه ارزش افزوده زیادی برای آنها ندارد و مانند ترکیه مسئله شهروندی شامل نمی‌شود و برای اقامت نیز راه‌های اسان‌تری وجود دارد؛ اما برای حفظ ارزش پول آنها باز هم ترجیح می‌دهند که سرمایه خود را از کشور خارج کنند.»

وی  در خصوص سرمایه گذاری ۱۰۰ میلیارد دلاری امارات در ایران توضیح داد: «در سال‌های اخیر بحث‌ها و رایزنی‌های اولیه درباره سرمایه‌گذاری امارات در ایران صورت گرفت، اما به دلیل مشکلات نقل و انتقال بانکی و تحریم‌ها هیچ وقت به صورت جدی سرمایه‌گذاری امارات در ایران مطرح نشد. تا آنجایی که من اطلاع دارم هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری از سوی امارات در ایران صورت نگرفته است.»

این فعال بخش خصوصی در خصوص توصیه اتاق مشترک به بازرگانان ایرانی تاکید کرد: «ما به بازرگانان ایرانی توصیه می‌کنیم با توجه به مشکلات بین‌المللی و تحریم‌ها حتما یک شریک مطمئن اماراتی پیدا کنند. بانک‌های امارات برای اتباع ایرانی و شرکت‌های ایرانی افتتاح حساب انجام می‌دهند، اما از خارج امارات هیچ گونه نقل و انتقال مالی نمی‌توانند با این حساب‌ها انجام دهند. پس بهترین راه داشتن یک شریک اماراتی است و پیشنهاد می‌کنیم در حوزه کشاورزی و معادن فعالیت کنند.

سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری ایرانی‌ها در امارات

نجار دیسفانی درباره آمار سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در امارات و کسب و کار آنها توضیح داد: «با توجه به اینکه این سرمایه‌ها از مبادی رسمی خارج نمی‌شوند آمار دقیقی در مورد سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها در امارات وجود ندارد. اما به صورت تقریبی می‌توان گفت که نزدیک به 20 میلیارد دلار سرمایه ایرانی در امارات وجود دارد.»

وی  در خصوص ارتباط اتاق ایران و امارات با اتاق‌های بازرگانی امارات گفت: «ما با اتاق‌های بازرگانی دبی، ابوظبی و فدراسیون اتاق‌های بازرگانی امارات متحده عربی ارتباط داریم و در نمایشگاه اکسپو دبی میزبان دبیر کل فدراسیون اتاق‌های بازرگانی امارات بودیم.»