کارشناسان ورزشی با توجه به مدارک موجود  معتقدند که ورزش شمشیر بازی در ابتدای قرن چهارم میلادی در اروپا متولد شده است. کشور آلمان پیشقدم  در این ورزش سلحشوری است. در ابتدای قرن پانزدهم  شمشیر بازی از آلمان به ایتالیا راه یافت و در قرن شانزدهم در همه اروپا متداول شد و مدارس شمشیر بازی به آموزش علاقمندان این ورزش پرداختند اما انگیزه اصلی برای کسب مهارت در شمشیر بازی آن بود که خود را مهیای دوئل (جنگ تن به تن) کنند.

در اواخر قرن 19 میلادی که بسیاری از کشورها دوئل را ممنوع اعلام کردند زمینه بسیار مساعدی برای گسترش شمشیر بازی به عنوان ورزش فراهم شد و باشگاههای متعددی تاسیس شد تا به تربیت شمشیر بازان بپردازند.در سالهای آخر قرن نوزدهم ورزش شمشیر بازی بقدری در اروپا متداول بود که حتی قبل از تصویب مقررات مربوط به آن جز مسابقات رسمی اولین دوره بازیهای المپیک آتن 1896 قرار گرفت. در سال 1914 در کنگره بین المللی کمیته های المپیک سراسر جهان که در پاریس تشکیل شد   مقررات فدراسیون بین المللی شمشیر بازی مورد تصویب اعضا قرار گرفت.

شمشیر بازی در ایران

ورزش شمشیر بازی برای نخستین بار توسط میر مهدی ورزنده در ایران معرفی شد و اندک اندک  بخصوص در مدرسه نظام آن روز  آموزش داده شد و گسترش یافت .

در سال 1328 سه نفر از جوانان ایرانی که برای تحصیل به اروپا رفته و هنگام تحصیل با ورزش شمشیر بازی آشنا شده بودند   در بازگشت به ایران کوشش زیادی در گسترش هر چه بیشتر این ورزش بعمل آوردند و سرانجام موفق شدند فدراسیون شمشیر بازی ایران را تاسیس کنند .

آندره مارات زی اولین مربی خارجی بود که برای آموزش شمشیر بازی از کشور ایتالیا به ایران آمد. مارات زی   با وجود آنکه حدود 70 سال داشت اما تلاش و کوشش بسیاری در آموزش جوانان ایران کرد.

در سال 1345 اولین دوره مسابقات بین المللی جوانان در ایران و در تالار ورزشی تازه تاسیس شهر تهران  برگزار شد.

در این مسابقات  پیر فری رئیس فدراسیون بین المللی شمشیر بازی هم حضور یافت و با کمک او بود که 3 شمشیر باز برجسته ایرانی برای گذراندن دوره عالی مربیگری به فرانسه رفتند و در موسسه ملی ورزش فرانسه به فرا گرفتن اصول و فنون پیشرفته این ورزش پرداختند .

محصول این فعالیتها مقام قهرمانی شمشیر بازی آسیا در بازیهای آسیایی تهران در سال 1974 بود . ایران توانست 16 مدال طلا , 3 مدال نقره و 7 مدال برنز در انفرادی و تیمی بدست آورد و با شایستگی تمام قهرمان آسیا شود. در اواخر سال 1358 با تصمیم سازمان تربیت بدنی ایران فعالیت شمشیر بازها متوقف شد و این توقف 10 سال ادامه داشت تا آنکه در سال 1368 بار دیگر شمشیر بازی فعالیت خود را از سر گرفت  که تا امروز ادامه دارد.

جزیره کیش آنطور که میثم شجاعی میگوید دارای استعدادهای نابی در ورزش شمشیر بازی و جزء مدال آورترین رشته های ورزشی در جزیره است. شجاعی که از سال 1388 تا به امروز در هیئت شمشیر بازی جزیره کیش سمت های مهمی بر عهده دارد استقلال موسسه ورزش و تفریحات سالم کیش، سالن اختصاصی و تربیت ورزشکاران خانم و آقا ، فراهم آوردن تجهیزات و وسایل و امکانات این رشته را از مسائل مهمی عنوان می کند که در صورت پاسخ دادن به این نیاز ها و با توجه به پتانسیل های موجود، شمشیر بازی در جزیره کیش به جایگاه خاصی خواهد رسید.

گفت و گوی ما با میثم شجاعی رییس سابق هیات شمشیربازی کیش و از مربیان ومدرسان شمشیربازی ایران را در ادامه می خوانید:

 چطور به رشته شمشیر بازی علاقمند شدید؟

از سن کودکی به رشته شمشیر بازی علاقه وافری داشتم چون سابقه علاقمندی به این رشته در خانواده ما از گذشته وجود داشت . ورزش را از استان مازندران به عنوان یکی از قطب ها و یکی از خاستگاههای این رشته در کشور شروع کردم. علاوه بر شمشیر بازی رشته کوهنوردی هم در خانواده ما بصورت حرفه ای دنبال می شد و اکثر روزهای هفته به کوهنوردی هم مشغول بودم این بود در واقع به علت تولد در یک خانواده ورزشکار از سنین پایین کلا به حوزه ورزش علاقه خاصی داشتم.

 مشوق اصلی شما در این راه چه کسی بود؟

دایی من یکی از بهترین شمشیر بازان تاریخ ایران است و همیشه مشوق اصلی من در این رشته بود ، از سنین کودکی در طول روز در حال تمرین بودیم که تا به امروز هم ادامه دارد.

 یک ورزشکار رشته شمشیر بازی چه خصوصیات اخلاقی باید داشته باشد و کلا این ورزش چه تاثیری روی روحیات یک ورزشکار دارد؟

از نظر من وجود خصوصیات مثبت اخلاقی در تمامی رشته ها چه در رشته های رزمی و چه در ورزش های گروهی یکسان است. در رابطه با رشته شمشیر بازی باید بگویم این رشته در طول سال های اخیر از حالت رسمی خارج و حالت الکترونیک پیدا کرده است و نیمه استقامت است. امروزه شمشیر بازی به عنوان رشته ای کاملا مفرح طرفداران زیادی در دنیا دارد به صورتیکه در رشته شمشیر بازی در مسابقات جهانی حدود 200 کشور حضور دارند و رشته کاملا مفرحی است. اما در بُعد اخلاق باید گفت اخلاق و رفتار هر ورزشکار حتما باید توام با احترام خصوصا احترام به پیشکسوت و هم نوع پدیدار شود. مرام و خصلت یک ورزشکار خصوصا ورزشکارانی که به جایگاهی می رسند در جامعه بسیار دیده می شود و هر ورزشکار یک الگو و زیر ذره بین قرار دارد. البته مربی هم در این میان نقش مهمی در تربیت یک ورزشکار دارد، مربی خودش باید با اخلاق باشد و روش برخورد مناسب را هم از نظر فنی و هم اخلاقی سرلوحه خود قرار دهد و آن را به نسل بعد خود به درستی منتقل کند و این موضوع بسیار مهمی است.

 کمی درباره موفقیت ها و مدالهایتان بگویید. آخرین افتخاری که آفریدید چه بود؟

در رشته کوهنوردی می توانم بگویم که تمام قله های مرتفع ایران را صعود کردم و در اردوی تیم ملی دانشجویان  و در اوج فعالیت در شمشیر بازی مصدومیت شدیدی پیدا کردم و باعث شد که در 24 سالگی ورزش حرفه ای را رها کنم و به سمت مربیگری بروم. در زمان انجام فعالیت حرفه ای در شمشیر بازی مدال کشوری و بین المللی داشتم  و در زمان مربیگری که از استان مازندران شروع شد این  روند ادامه پیدا کرد و بعد از آن هم مربی این ورزش در جزیره کیش شدم. از سال 1388 و همان سال اولی که درهیئت شمشیر بازی کیش شروع به فعالیت کردم به خاطر استعدادهای درخشانی که حضور داشتند موفق به گرفتن مدال کشوری شدیم و می توانم ادعا کنم که تا امروز تنها هیئتی در جزیره کیش هستیم که در سطح کشور از بدو افتتاح و شروع کار در سکوی کشوری افتخار داشته است  و همواره ملی پوشان زیادی داشتیم. ورزشکاران جزیره کیش همواره به مسابقات ملی و اردوهای بین المللی اعزام شده اند و آخرین مدال ما هم امسال در مسابقات بزرگسالان بود که آقای علی واعظ با کسب مدال نقره به اردوی تیم ملی وارد شد و این روند کما کان ادامه دارد.

 از اهتزاز پرچم کیش در میادین ملی و بین المللی چه احساسی پیدا می کنید؟

پرچم کیش به عنوان یکی از قطب های شمشیر بازی در کشور همواره در میادین ملی و بین المللی به اهتزار درآمده است. اوایل کار کسی روی ما حسابی باز نمی کرد اما در همان ابتدای فعالیت توانستیم در مسابقات تیمی مدال برنز کسب کنیم و تا امروز جزء قطب های اصلی ورزش شمشیر بازی در کشور بمانیم. همواره هدفم قهرمانی بود و علی رغم تمام مشکلاتی که وجود دارد همواره اولویت ما جزیره کیش است و تمام تلاش خود را در این راه بکار گرفته ایم تا نام جزیره کیش همیشه در اوج بدرخشد و قطعا اهتزاز پرچم کیش د سکوهای ملی و بین المللی از غرور آفرین ترین احساساتی است که می توان تجربه کرد.

 از دیدگاه شما پرورش استعداد از سنین پایه چه تاثیری در روند زندگی ورزشی افراد دارد؟

پرورش استعداد امروز بسیار حرفه ای تر از گذشته انجام می شود و عیارها و سنجش های زیادی برای استعداد یابی وجود دارد. استعداد یابی در دنیا با تکنولوژی روز در حال انجام است و در کیش هم این رویه تا آنجا که در توان مدیران ما است ، دنبال می شود. استعدادیابی بنا بر استاندارهایی و با انجام تست هایی انجام می شود تا فیزیک و روح ورزشکار به سمت ورزش مورد علاقه اش سوق داده شود. برای  رشته  شمشیر بازی ورزشکار باید از هوش بالایی برخوردار باشد چون عکس العمل ورزشکار در صدم ثانیه تعیین کننده است و در کنار آن آمادگی بدنی هم مهم است. استعدادیابی بایستی به صورت حرفه ای انجام شود تا ورزشکار بدون اتلاف وقت در رشته مورد علاقه اش به رده های بالا برسد.

 چرا این ورزش به صورت همگانی در کیش اجر نمی شود؟

دلایل مختلفی برای این سوال شما وجود دارد. یکی از مهمترین آن ها این است که تجهیزات و وسایل مورد نیاز این رشته کاملا اروپایی است و در داخل تولید نمی شود و به سختی می توان تمام ابزار و امکانات را تهیه  کرد و به همین خاطر همگانی کار کردن در این رشته سخت است. بعضا هم برخی انتقاد می کنند چرا در این رشته تعداد محدودی ورزشکار حضور دارند؟ در پاسخ باید بگویم در همه جای دنیا به همین صورت است و نسبت به فضا و امکاناتی که ما داریم به نظر من از حد استاندارد هم متقاضی بالاتری داریم.

 نقش مربی را در پرورش استعداد ها چگونه ارزیابی می کنید و کیش از نظر حضو مربی در رشته شمشیر بازی چه وضعیتی دارد؟

مربی نقش بسیار موثری در پروراندن استعداد در یک فرد دارد. مربی با رفتار، نوع برخورد و تمرینات غیراصولی می تواند حتی آینده یک ورزشکار حرفه ای را تحت تاثیر قرار دهد و از سوی دیگر یک مربی می تواند ورزشکاری را که داری استعداد متوسطی است تا رسیدن به رده های بالاتر همراهی نماید. کار یک مربی تنها از نظر فنی و تکنیکی اهمیت ندارد بلکه اخلاق و رفتار حرفه ای و نظم بالا در تمرینات بایستی در کنار هم قرار داده شوند تا بتواند ورزشکار از نظر ذهنی آماده نماید. اگر هر کدام از این بخش ها در کنار هم نباشد ورزشکار لطمه خواهد خورد. زمانی می گفتند فقط تمرین مهم است اما امروز دنیا به این نتیجه رسیده که حضور روانشناس در تیم ها، بدنساز حرفه ای ، ماساژور و کادر فنی در کنار هم برای ایجاد یک تیم قوی مهم است تا استعداد نابی که ما از آن سخن می گوییم، به هدر نرود. رشته شمشیر بازی هم به همین صورت است و من عنوان مربی باید اهداف مشترکی با دیگر متخصصان تیم داشته باشم. در رابطه با سوال دوم باید بگویم چون خودم مدرس فدراسیون شمشیر بازی هستم و کلاس هایی زیادی برگزار کرده ام به این موضوع واقف هستم که در بسیاری موارد کمبود سانس و فضا اجازه نمی دهد که بتوانیم بصورت تمام وقت از مربیان استفاده کنیم وگرنه مربیان قابلی در کیش حضور دارند موضوع؛ کمبود امکانات ما است.

 در حال حاضر کیش چه تعداد ورزشکار شمشیر باز (خانم و آقا) دارد؟

در حال حاضر 15 ورزشکار آقا داریم و در ارتباط ورزشکاران خانم متاسفم که اعلام کنم چون سالن اختصاصی برای تمرین نداریم علی رغم استقبال زیادی که از سوی خانم ها وجود دارد هنوز نتوانسته ایم  این رشته را برای خانم ها راه اندازی کنیم. صحبت هایی با موسسه ورزش شده و نظر مثبتی نسبت به داشتن سالن اختصاصی دارند و ما به عنوان هیئتی که خیلی خوب در میادین ملی و بین المللی حاضر شدیم کمترین حقمان است که دارای سالنی اختصاصی برای پرورش استعدادهای ورزشکاران خانم و آقا داشته باشیم و امیدوارین بزودی این اتفاق بیفتد.

 چشم انداز آینده هیئت شمشیر بازی را چگونه می بینید؛ چه برنامه هایی پیش روی هیئت است؟

تا زمانیکه ما مسئولان هیئت و ورزشکاران انگیزه کافی و وافی داشته باشیم، آینده روشنی وجود دارد. اهدافی چون استعداد یابی و خرید تجهیزات برای ما مهم است و اگر این اتفاقات بیفتد همیشه نشان داده ایم که مدال آورهستیم و الان هم در رده نوجوانان نفر اول کشور ، در رده جوانان دو ملی پوش ، در امیدها دو ملی پوش و در رده بزرگسالان هم ملی پوش داریم . قطعا چشم اندازهای بسیار روشنی در این رشته وجود دارد و امیدواریم حمایت های لازم هم صورت بگیرد، خصوصا بحث های سخت افزاری و سالن اختصاصی مهمترین دغدغه است و اگر این اتفاق بیفتد جزیره کیش قطعا می تواند به عنوان قطب شمشیر بازی کشور معرفی شود.

 اشاره ای به زیر ساخت های جزیره کیش از نظر وسایل و امکانات و سالن در رشته شمشیر بازی داشتید لطفا کمی بیشتر در این باره توضیح دهید .

بله همانطور که اشاره شد عملا تنها سالن کوچکی برای تمرین داریم و زیرساخت حرفه ای وجود ندارد اما زیر ساخت ها نسبت به نتایجی که کسب می کنیم توازنی ندارد و خیلی ضعیف است. می دانم فضای مناسب ساختن سخت است اما واقعا نیازداریم که یک یا دو سالن ساخته شود و برخی رشته ها دارای سالن اختصاصی شوند امیدوارم این اتفاق بیفتد و رشته ای که ملی پوش دارد دارای سالن اختصاصی شود .

 پتانسیل های جزیره کیش از نظر برگزاری اردوهای آماده سازی، میزبانی از مسابقات داخلی و خارجی چگونه است؟ تا به حال چقدر از این پتانسیل ها استفاده کرده ایم؟

جزیره کیش پتانسیل های بالایی برای برگزاری اردوها دارد و همه فدراسیون ها علاقمندند که در جزیره کیش اردو برگزار کنند. به دلیل شرایط "بدون ویزا" می توانیم حتی میزبان اردوها و تیم های بین المللی باشیم و مسابقات خوبی را برگزار کنیم تا علاوه بر جذب توریست خارجی گردشگری داخلی را هم رونق دهیم. همیشه برای برگزاری اردوها از سوی موسسه ورزش آمادگی وجود داشت و پتانسیل هم وجود دارد اما هیئت شمشیر بازی نمی تواند  این اقدامات را به تنهایی انجام دهد قطعا حمایت سازمان منطقه آزاد کیش و داشتن سالن مجهز در شان جزیره می تواند کمک بسیاری نماید . سال های سال برگزاری مسابقات کلاس” “A جهانی را در این رشته داشتیم که بهترین شمشیر بازان دنیا به کیش می آمدند و متاسفانه دیگر از سمت فدراسیون برگزار نمی شود و امیدواریم دوباره کیش بتواند میزبان این مسابقات باشد.

 از مسئولان چه انتظاری دارید؟

بطور کلی درخواست داریم نگاه بهتری  به بحث ورزش داشته باشند. متاسفانه ورزش در طول این سال ها کمی از اولویت خارج شده و موسسه ورزش استقلال قبلی خود را ندارد و به عنوان یک معاونت زیر نظر شرکت عمران، آب و خدمات فعالیت می کند و همین موضوع کار و روال اداری را سخت کرده است. حتی دست مدیر موسسه ورزش هم بسته است و از صد درصد توانایی خودشان نمی توانند استفاده کنند. امیدوارم ورزش کیش به این استقلال برسد چون زمانی در سطح کشور  برندی برای خودش بود  ولی امروز روال اداری خوبی ندارد و لازم است تا موسسه ورزش استقلال خیلی بیشتری داشته باشد. امروز حتی برخی ازهیئت ها نمی دانند که روال اداری را به چه صورتی باید پیش ببرند و کار سخت شده است .در پایان اگر موردی است که مایل به طرح آن هستید، بفرمایید.

ضمن سپاس از روزنامه اقتصاد کیش از ترتیب دادن این مصاحبه می خواهم به این نکته اشاره کنم که ما  یکسری رشته های ورزشی داریم که به صورت قهرمانی کار می کنند مثل ژیمناستیک اما شمشیر بازی به دلیل تجهیزات گران این امکان را ندارد تا  به صورت همگانی کار کند. میخواهیم حمایت های ویژه ای از ورزشکاران صورت گیرد. وقتی ورزشکاری  ملی پوش می شود و به مسابقات اعزام می شود کار سختی دارد و نباید ورزشکاران را به صورت  سطحی دید . ما در رشته شمشیر بازی بسیار مدال گرفته ایم اما انگار برای برخی این حجم از مدال عادی شده است! می خواهم مسئولان بدانند ورزشکاران واقعا از جان مایه می گذارد تا به مدال برسند. از سوی دیگر همواره ورزشکاران بومی کیش برای ما در اولویت بوده اند و مدال کشوری گرفته اند  و ما هیچگاه نخواستیم ورزشکاری خارج از کیش بیاید اما هیئت هایی را داریم که ورزشکاران خارج از کیش می آورند و مدال میگیرند و روی آن ها مانور تبلیغاتی می دهند.  به نظر می رسد بایستی ارزش ها بیشتردرک شود . شمشیر بازی کیش جزء آن دسته از رشته هایی است که از دیگر شهرها در خواست دارند که ورزشکاران ما را جذب کنند و باید به این نکته توجه شود .ما همیشه مستقل عمل کرده ایم و تلاش کردیم همه ورزشکاران ما از کیش به کشور معرفی شوند . امیدواریم در آینده اتفاقات خوبی رخ دهد.

 سپاس از شما که در این گفت و گو شرکت کردید.