فرمان امام خمینی در خصوص تشکیل شوراها
، در جهت مشارکت تمامی مردم ایران در تعیین سرنوشت خود و تثبیت حاکمیت ملت ایران بر
سرنوشتشان بود .
((شورای شهر )) مجلسی محلی در سطح شهرهاست
و اعضای آن نمایندگان واقعی مردم هستند .
هدف از تشکیل شورای شهر که یکی از دستاوردهای
دولت رییس جمهور وقت آقای خاتمی است ، مشارکت دادن مردم در اداره امور محلی بوده و
اکنون شوراها به عنوان یک نهاد تاثیرگذار در زمینه قانون گذاری و نظارتی در امور محلی
نقش آفرینی می کنند و به عنوان نمایندگان واقعی مردم وظیفه دفاع از حقوق مردم را عهده
دار هستند .
در زمینه تحقق حقوق شهروندی طی دو دهه گذشته
، به شوراها اختیاراتی داده شده ، لیکن تا تحقق کامل اهداف آن ، شورای شهر نیاز به
حمایت بیشتر و اصلاح برخی قوانین موجود دارد تا اعضای شورا بتوانند تاثیرگذاری بیشتری
در تحقق اهداف و خواسته شهروندان ایفا نمایند .
یکی از تاکیدات سرمایه اجتماعی هر کشوری
، مشارکت ، همکاری و اعتماد میان نهادهای مردمی و مردم محلی است که این مسئله سبب پویایی
هرچه بیشتر جامعه میشود و مردم خود امور محلی را انجام می دهند .
با تاسیس شوراها ، ((قدرت )) از برخی نهادها
و ارگان های دولتی که در نبود شورا در چنبره
خود قرار داده بودند کاهش یافته و این قدرت به عنوان یک نهاد تصمیم گیر مبتنی بر شیوه
دمکراسی به شورا واگذار شد.
در چنین جوامعی که شوراها حضور دارند جایی
برای تک روی فردگرایانه یا سازمان ها و ارگان هایی که به تنهایی تصمیم فردی بگیرند
نیست .
متاسفانه وجود قوانین مبهم و نظام اداری
متمرکز به عدم کارایی مناسب شوراهای شهر طی چند سال اخیر منجر شده و حوزه عمل و اختیارات
آنان را محدود ساخته است . به همین خاطر است که در حال حاضر بسیاری از ارگان ها ، نهادها
و سازمان ها برخی تصمیم گیریهای شوراها را قبول ندارند و حضور شوراها را در کنار خود
برنمی تابند و به مخالفت با آنها بر می خیزند . آخرین مورد آن ، رییس شورای شهر تهران
از آمار غیرواقعی مبتلایان و فوت شدگان کرونا انتقاد می کند ولی برخی نهادهای دولتی
حملات خود را به شورای شهر تهران شروع کردند و بدترین ناسزاها را نصیب شورای شهر تهران
کردند .
با توجه به اینکه شورای شهر ، مردمی ترین
نهاد با ماهیت خدمت رسانی به مردم و از بطن جامعه و مردم برخاسته است و از ارکان اصلی
تصمیم گیری و اداره امور کشور است ، نوع برخورد و نگاه دولت ، ارگان ها و سازمان های
دولتی بر تقویت یا تضعیف شورا و چشم انداز آینده آن بسیار تاثیرگذار است . دولت ها
و حکومت هایی که قصد دارند و یا سعی می کنند قدرت را متمرکز کنند و در چنبره خود درآورند
اعتقادی به دمکراسی ، مردم سالاری و شورامحوری ندارند . دمکراسی با روی کار آمدن ان
جی اوها ، شوراهای مردمی و نهادهای مردم محور در جوامع شهری شکل می گیرد ، بنابراین
نباید تمرکز دولتی بر شوراهای شهر ارجحیت داشته باشد .
در شرایط موجود ، به جای توزیع قدرت در
دست نهادهای مردمی مانند شوراها و
شورایاری ها ، قدرت در دست حکومت مرکزی متمرکز شده
است . برای نائل آمدن به جایگاه واقعی و اصلی شورای شهر و برای دست یابی به ((توسعه
پایدار )) و (( توسعه راهبردی )) جوامع شهری باید از طریق مکانیزم های هماهنگی و همکاری
و با استفاده از مواردی چون مشارکت شهروندان و گروه های ذی نفع شهری از جمله بخش خصوصی
و عمومی ، همکاری تا حدامکان به منظور اجرای راهبردها ، جلوگیری از دخالت موضوعات سیاسی
در سیاست گذاری ها ، ایجاد مرزهای بسیار باز برای شهروندان و مشارکت آنها به صورت مشاوره
افقی در جامعه بهره جست .
شوربختانه در حال حاضر برنامه ریزی و توزیع
قدرت سیاسی که به روش از ((بالا به پایین )) صورت می گیرد سبب تکوین ناکارآمدی در توزیع
قدرت سیاسی در جوامع شهری شده است .
شورای شهر با توجه به نقش ویژه و بی بدیلی
که دارد می تواند فضای لازم برای تعامل بین دولت و ملت را در امور جاری شهرها بوجود
آورد و این توانایی و ظرفیت را دارد که پل ارتباطی بین مردم و و دستگاه های اجرایی
و انتقال دهنده نیازهای آنان به مسئولان باشد . به همین خاطر است که نقش شورای شهر
در تسریع روند ((توسعه پایدار )) در سطوح مختلف بر کسی پوشیده نیست و همگان بر نقش
اساسی این نهاد مردمی به عنوان یکی از نهادهای تصمیم گیر و نظارت کننده بر امور شهری
که می توانند تاثیرگذاری مثبتی بر توسعه و دست یابی به حقوق شهروندی داشته باشند اعتقاد
دارند .